Ras El Hanout ontstond in 2010 toen een groep vrienden theater aangrepen als middel tot dialoog en emancipatie. Sindsdien professionaliseren amateurs en jongeren zich bij Ras El Hanout in het vak en heeft het collectief al heel wat theaterstukken voortgebracht. De recente creatie Qui cherche, die vindt kwam tot stand in samenwerking met de KVS.

Zoals de titel doet vermoeden, is het een meertalige voorstelling. Ze gaat over de zoektocht en de ervaringen van Belgische en Brusselse jongeren die zichzelf in between kids noemen. Het stuk werd geregisseerd door Aïcha Cissé, bekend van theater (’t Arsenaal), film (Engel) en tv (Storm Lara). Inès El Bakari – die tijdens haar jeugd in Dilbeek naar school ging, is haar assistent en samen met Jad Zeitouni één van de bedenkers van het stuk. Op de scène staan Soulaimane Ali, Ayoub Benali, Adnane El Haruati en Souhail Mellas. Met Souhail praten we over het stuk dat voor hem een persoonlijke betekenis heeft.

Jommeke

Mellas studeert Sociaal Werk en is Molenbekenaar uit een familie met een Marokkaanse achtergrond. Opmerkelijk is dat zijn vader zichzelf Nederlands aanleerde. Hij zorgde ervoor dat er thuis plaats was voor Frans en Arabisch, maar ook voor FC De Kampioenen, Jommeke en Raymond van het Groenewoud. Daardoor zocht de jonge Souhail ook Nederlandstalige vrienden op. ‘Zo zijn er tegenwoordig best veel, jongeren die zich tegelijk Franstalig en Nederlandstalig, Vlaming, Brusselaar en Marokkaan voelen’, getuigt Souhail. ‘Dé vraag die jongeren zoals ik zich stellen, is: Wie zijn wij? Waar behoren wij toe?’

Qui cherche, die vindt heeft een belangrijk autobiografisch gehalte. ‘Het is door ons geschreven en is een mix van onze eigen verhalen en die van andere jongeren.’ Op een van de foto’s die voor de presentatie van het stuk zijn genomen, is Souhail in een Jommekes-kostuum te zien. Een grappig, maar ook veelzeggend beeld. ‘In Vlaanderen kent natuurlijk iedereen Jommeke, maar in Franstalig Brussel en in de Marokkaanse gemeenschap is dat niet vanzelfsprekend. Dan kun je daar ook niet met je vrienden over praten. Dan moet je uitleggen wie Jommeke is; een soort Kuifje, maar dan anders.’

Zoektocht naar een identiteit

De titel Qui cherche, die vindt maakt ook duidelijk dat het stuk niet zomaar gaat over wat culturele referenties, maar om de zoektocht naar een identiteit. ‘De titel is in twee talen omdat het stuk het evenwicht probeert te houden tussen Nederlands en Frans. Voor een jongere, die sowieso al op zoek is naar zijn identiteit, kan het vervelend zijn om niet te weten tot welke groep hij nu precies behoort. Dan helpt het om de verschillende invloeden die je vormen ook als een rijkdom te kunnen zien. Mij heeft het veel deugd gedaan om dit stuk te maken. Ik heb een beter inzicht gekregen in wie ik ben, en dat is niet per se beperkt tot één ding. Ik accepteer nu al de identiteiten die ik in mij verenig.’

Vlaamse canon

Fijn is dat Ras El Hanout met de voorstelling buiten Brussel speelt en er een publiek ontmoet dat een aantal zaken die op het podium worden verteld zeer herkenbaar vindt. De herkenning is voor velen zo groot dat Ras El Hanout zich in het stuk ook de vraag stelt wat voor positie jongeren als zij – Marokkaanse Brusselaars die opgegroeid zijn met het Nederlands en het Frans – zouden kunnen bekleden in de Vlaamse canon.

En wat betekent Ras El Hanout als theatercollectief zelf voor de Brusselse jongeren? ‘Niet iedereen kent ons uiteraard, maar het collectief slaagt er wel in om kunst en cultuur op een aangename, speelse en herkenbare manier naar de jongeren in Molenbeek te brengen. In het stuk zit trouwens ook beeldende kunst. De bijdrage van Juan Pablo Plazas bestaat uit een artistieke ingreep die ook herkenbaar is voor de toeschouwers.’ De reacties op het stuk zijn meestal positief. ‘Het onderwerp ligt soms gevoelig, maar de mensen die ik hoor, zijn zeer te spreken over de manier waarop wij een thema als identiteit behandelen. Wij proberen het op zo’n manier te brengen dat het aangenaam wordt om erover te praten.’

VR – 9 FEB – 20.30
Qui cherche, die vindt
Ras El Hanout
Dilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30