01 apr '22

‘Spelen werkt
therapeutisch’

1890
door Tom Peeters
De reden waarom de nieuwe voorstelling van Wim Opbrouck niet 'Ik Ben De Kabeljauw' of Ik 'Ben De Sprot' heet, maar Ik Ben De Walvis is niet ver te zoeken. De acteur vereenzelvigt zich met het gigantische zoogdier dat al eeuwen fascineert.

Tussen evenaar en polen/ zoekt een mens naar ’t gouden strand/ dat zijn eigen heeft verscholen/ op de rand van zijn verstand, zingt acteur, tv-figuur, muzikant en beeldend kunstenaar Wim Opbrouck in De Zwerver, een bewerking van een tekst van Wannes Van de Velde én een van de campagneliederen van Te Gek!?, dat dit keer het taboe rond depressie wil helpen doorbreken.

Dat grensgebied tussen ratio en gekte lijkt me een dankbare voedingsbodem voor een kunstenaar?

‘Ja, op die grens opereren wij, op zoek naar een verhaal, naar de psychologie van een personage of zelfs van een dier. Ook een walvis balanceert vaak op die rand en gaat er soms over, zoals wanneer hij op het strand aanspoelt. Ik blijf het een mooie metafoor vinden, maar zelfs experts weten niet of het een echte wanhoopsdaad is. Hoogstwaarschijnlijk is zo’n walvis verdwaald, maar het ontroert me. Ik heb mijn tekst laten nalezen door marinebioloog Jan Haelters, die altijd wordt opgebeld wanneer er een walvis strandt. Hij vertelde me dat als een walvis sterft hij eigenlijk bezwijkt onder zijn eigen gewicht. Ook daar kan ik me mee vereenzelvigen. Het is de reden waarom de voorstelling Ik Ben De Walvis en niet Ik Ben De Kabeljauw of Ik Ben De Sprot heet. Ik ben geen zondagskind dat alleen maar vrolijk fluitend door het leven gaat. Ik probeer het wel, maar net als iedereen heb ik mijn dark side.’

De nieuwe Te Gek!?-campagne gaat over depressie. De walvis lijkt ideaal om je eigen zwaarmoedigheid op te projecteren.

‘Ja, maar je kan er nog veel meer op projecteren, en dat doen we ook al eeuwen. Check de Bijbel, of Moby Dick. In mijn herinnering was dat een avonturenroman over walvisvaarders, maar na herlezing bleek dat slechts één hoofdstukje op het einde te zijn. Voor de rest staat het boek vol metaforen, maar is het vooral een inspirerend naslagwerk over walvisachtigen. Ik had al veel voorstellingen over walvissen gezien, vanuit het perspectief van Kapitein Achab (uit Moby Dick), Pinocchio of Jona, maar nooit vanuit de walvis zelf. Zo’n verhaal wilde ik vertellen en het is langzaam mijn verhaal geworden. Ook de momenten waarop je je bekeken voelt, herkende ik. Tijdens een tournee in Australië en Nieuw-Zeeland ben ik met een motorbootje op walvisexcursie geweest. Het blijft de ultieme bezienswaardigheid.'

In de voorstelling bent je een bultrug, ‘de operadiva van de oceaan’. Waarom?

‘Eerst had ik een versie gemaakt met een blauwe vinvis, de allergrootste, maar Jan zei me dat de bultrug veel interessanter was. Gepokt met rankpootkreeftjes, die op zijn huid parasiteren, is hij de beste zanger. Biologen noemen hem een diva omdat hij de enige walvis is die opspringt uit het water en buitelt, terwijl zijn gezangen duizenden kilometers ver gaan. Dat hoort bij het paringsritueel. Elk jaar levert trouwens één exemplaar de hit van het jaar af, want zijn gezang wordt door alle andere bultruggen overgenomen. Wonderlijk toch?’

Vlaanderen leerde je kennen via het In De Gloriatypetje Gerrit Callewaert, de balorige Bavikhovenaar die niet ondertiteld wilde worden en moeilijk een blijf wist met zijn emoties. Herkenbaar?

‘Het is de reden waarom ik ja heb gezegd op deze tournee. Zo’n taboes help ik graag doorbreken, al zijn we intussen een eind geëvolueerd. Als mijn kinderen met iets zitten, kunnen ze bij mij terecht. Oudere generaties hadden het daar moeilijker mee. Ik werk gelukkig in een sector met veel medemenselijkheid. Als ik me een beetje zwaarmoedig voel, maar het vooruitzicht heb te kunnen spelen, voel ik me een pak lichter. Spelen werkt therapeutisch. Troost brengen ook. Ik was blij eindelijk eens een voorstelling te maken waarin ik niet elke minuut een mop moest vertellen. Beschouw het als een meditatie waarin het publiek op sleeptouw wordt genomen met mantra’s, shanty’s en oude zeemansliederen.’

In het verlengde van de voorstelling is er ook een novelle en vanaf eind juni zelfs een expo. Wat mogen we verwachten?

‘In de novelle Hij Wist Het Niet Meer vertel ik het verhaal van een gevierd acteur die op een première een black-out krijgt en zich net een aangespoelde walvis voelt. De expo zal voor velen een verrassing zijn. Voor ik destijds aan de toneelschool begon, heb ik plastische kunsten gestudeerd, maar haast niemand weet dat ik altijd ben blijven tekenen. Het Museum Dr. Guislain in Gent is de perfecte plek om dat werk eindelijk te tonen omdat ik zelf ook een outsider ben. Het plan is om op de binnenkoer met specifieke doelgroepen – moeilijk opvoedbare jongeren, nieuwe Belgen, vluchtelingen – een gestrande walvis na te bouwen.’

ZA ⋅ 2 APR ⋅ 20.30
Ik Ben De Walvis
Wim Opbrouck
Vilvoorde, CC Het Bolwerk, 02 255 46 90