01 okt '22

‘Wij zijn tijdloos, in de betekenis
van eeuwig actueel’

1678
door Tom Peeters
Met 'The Return of the Comeback' delen Kamagurka en Herr Seele hun grappen en grollen, na een break van anderhalf decennium, opnieuw in een theaterzaal. ‘Hij is heel grappig maar geen humorist, terwijl ik een humorist ben maar totaal niet grappig.'

Afspreken met Peter van Heirseele (63), alias Herr Seele, en Luc Zeebroek (66), alias Kamagurka, doe je in stijl in Brasserie Albert in Oostende, het grand café van het monumentale Thermae Palace Hotel. Hier komen ze wekelijks samen om hun Cowboy Henk-strip te maken. ‘Kama bedenkt de tekst en daarna werk ik alles uit’, beschrijft Van Heirseele de rolverdeling. Wij werken al heel ons leven in tearooms en patisserieën. Het inspireert ons. De Spaanse surrealist Luis Buñuel en zijn scenarioschrijver Jean-Claude Carrière werkten ook graag op café. Daar dronken ze hun cocktails terwijl ze hun ideeën de vrije loop lieten.’

Absurdistisch pingpongspel

Dat werken bestaat uit een absurdistisch pingpongspel waarbij Kamagurka zijn meest recente vondsten declameert en aftoetst bij Herr Seele, die meestal enthousiast kwispelt en nooit te beroerd is om ze ook uit te beelden zodat zich simultaan een sketch ontwikkelt. Als Kamagurka een amateuristisch filmpje begint te maken met zijn smartphone en Herr Seele citeert uit Zijn en Tijd, het lijfwerk van de Duitse filosoof Martin Heidegger, is het hek van de dam. ‘Wij zijn de enige echte erfgenamen van het surrealisme’, zegt Van Heirseele onbewogen. ‘Het surrealisme inspireert bij ons de toegepaste kunst, de mop dus. In feite is er geen verschil met René Magritte of Dali. Behalve dat je er bij ons een pointe bijkrijgt waarmee je ook moet lachen.'

Zottigheid en traditie

‘Mijn werk is pure zottigheid, maar grijpt ook terug naar de traditie’, zegt Zeebroek. ‘Niet alleen naar het surrealisme, maar ook naar pakweg Rubens. Zo hou je de kunst in leven, ook bij jonge mensen.’ Met Bosch, Bruegel, Magritte en Ensor hebben ze allebei dezelfde helden, denkt Van Heirseele. ‘Zelf vind ik de Vlaamse Primitieven even zot als Bruegel. Zo’n heilige die daar staat met een kroon en een staf, de kleren die hij aan heeft… Waarover gaat dat allemaal? Die onbegrijpelijke sprookjeswereld intrigeert ons mateloos. De zin voor detail ook: de handen en vingers van Cowboy Henk zijn geïnspireerd op de Vlaamse Primitieven.’

Het is die traditie die Zeebroek meteen herkende in Van Heirseele toen hij hem - ook in zijn jonge jaren al piekfijn uitgedost– voor het eerst zag in het Gentse Sint-Pietersstation, wachtend op de trein naar Oostende. ‘Ik moet hem bedanken, want ik bloosde constant. Desondanks heeft hij me het podium opgeduwd.’ Dat blozen werd het thema van hun eerste gezamenlijke optreden in een café in Leuven en het is altijd een thema gebleven.

Minutieuze puinhoop

Tussen absurdisme en zelfspot wijst Van Heirseele ons erop dat humor maken nooit vlot verloopt. ‘Het is altijd schaven.’ De voorkeur voor nonsens staat het ambacht niet in de weg. ‘Achteraf is het altijd een puinhoop op het podium en voelen de mensen zich bevrijd’, zegt Zeebroek. ‘Maar om dat resultaat te bereiken moet je alles minutieus voorbereiden. Het is bijna millimeterwerk. Als er iets niet juist ligt, kan dat de opbouw van een mop verpesten en komt de pointe er gewoon niet uit.’

The Return of the Comeback ontstond spelenderwijs na een reeks try-outs in de Antwerpse Arenbergschouwburg en is voor beiden een genot om te spelen omdat er nog eens oeverloos in geluld kan worden, iets wat je stand-uppers niet ziet doen. ‘Zij moeten met de actualiteit bezig zijn en to the point komen’, zegt Van Heirseele. ‘Echte nonsens is veel plezanter en meer rock’n-roll. Daar hebben we in deze tijden nood aan. Ik heb niet voor niets een voorkeur voor de humor van Karl Valentin of Laurel & Hardy, die bovendien uitstekend gekleed waren. Goede humor heeft ook met esthetiek te maken. Dat mis ik in satire zoals De Ideale Wereld, waar iedereen in jeans en T-shirt zit.’

Zeebroek houdt als cartoonist in dag- en weekbladen sowieso de vinger aan de pols. ‘Ik vind het leuk om cartoons te maken over de energiefacturen. Het stemt me altijd gelukkig dat ik daar iets over kan zeggen. Onze theatervoorstellingen gaan een heel andere richting uit. Hadden wij vroeger actuele grappen gemaakt, dan was deze show er niet geweest, want actualiteit is gedoemd om te verdwijnen. Wij zijn tijdloos in de betekenis van eeuwig actueel. In onze huidige voorstelling zitten er ook grappen die we dertig of veertig jaar geleden al bedacht hebben.’

De blinde leidt de blinde

De reden waarom het duo ondanks de vele zichtbare verschillen zo goed samenwerken lijkt een typisch voorbeeld van opposites attract. ‘Ik ben temperamentvol, een ongeleid projectiel. Hij houdt mij in de teugels’, zegt Van Heirseele. ‘Hij voelt zich als een vis in het water in de humor, ik in de kunst. In de kunst loopt hij rond als een jongetje in een snoepwinkel. Ik doe hetzelfde in de humor.’ Zeebroek: ‘Hij is heel grappig, maar geen humorist. Ik ben niet grappig, maar wel een humorist.’ ‘De beste humorist ter wereld zelfs. We hebben elkaar nodig’, besluit Van Heirseele. ‘Ken je het schilderij van Bruegel De blinde leidt de blinde? Daar hebben wij dus wel wat van weg.’

DO – 6 OKT – 20.30
The Return of the Comeback
Kamagurka & Herr Seele
Vilvoorde, CC Het Bolwerk, 02 255 46 90