De vroegere uitleenposten van de hoofdbibliotheek in Zemst gingen in juni 2022 dicht. Begin 2023 is het gemeentebestuur met de mobiele bibliotheek van start gegaan’, schetst bibliothecaris Anne Van Essche, die sedert 1998 in de bibliotheek van Zemst werkt.
‘Voor de invoering van de mobiele bibliotheek vond de gemeente inspiratie in Antwerpen en kocht van de Antwerpse bibliotheek een tweedehands-bus.’ In de kleuren en de huisstijl van Zemst is de bib-bus, een cabine met aanlegger, al vanop afstand duidelijk zichtbaar. De Z-bus doet wekelijks Hofstade, Laar, Elewijt en Weerde aan, telkens van 15.30 tot 17 uur.
De beperkte ruimte in de bus bevat niettemin zo’n zevenduizend boeken, overzichtelijk ingedeeld, van laag naar hoog: onderaan de prentenboeken voor de kleuters, daarboven de boekjes voor de beginnende lezers, de nog hogere schappen voor de jongeren vanaf acht en tien jaar. Helemaal bovenaan is er een kleine collectie voor volwassenen. ‘Het aantal volwassen gebruikers is evenwel zeer beperkt.’
Basisscholen zijn vragende partij
‘Voor de Z-bus vormen de basisscholen het hoofdpubliek’, benadrukt Van Essche. ‘De bus staat op de schoolparkeerplaats of in de onmiddellijke nabijheid van de school. Het is een heuse organisatie om alle klassen van de in totaal vijf scholen aan bod te laten komen. De collectie moeten we bovendien geregeld aanvullen met boeken uit ons magazijn, afkomstig van de vroegere uitleenposten. Leerlingen kunnen in de bus via de zelf-scan hun boeken uitlenen of verlengen. Leerkrachten kunnen hier hun themapakketten afhalen. We organiseren eveneens voorleesmomenten in de bus. Andere activiteiten zijn beperkt, maar we stimuleren de scholen en de individuele jongeren om minstens één keer per jaar de hoofdbibliotheek in Zemst te bezoeken, bijvoorbeeld naar aanleiding van de jeugdboekenweek.’
‘De tweede doelgroep van de bib-bus zijn de ouders met kinderen’, vervolgt Van Essche. Tijdens de openingsuren bezoeken ook zij geregeld de Z-bus. Zo komt Nele Meert met haar dochters om de twee weken naar de Z-bus op de parking van de basisschool De Pimpernel in Laar.
‘Lara is 6 en Alisa 3,5 jaar. Ik laat ze zelf rondneuzen en drie boekjes uitkiezen. Alisa kiest spontaan prentenboeken, terwijl Lara die in het eerste leerjaar zit, interesse heeft voor de boekjes voor starters. Voor mijn dochters lees ik uit de boekjes voor. Dat prikkelt hun leesgierigheid. Daarnaast ga ik met hen gemiddeld een keer per maand naar de hoofdbibliotheek. Dit is een leuke aanvulling’, vertelt Meert.
‘De bib-bus rijdt niet uit tijdens de schoolvakanties, maar wordt ingezet tijdens de speelpleinwerking. De kinderen van de speelpleinwerking kunnen dan op bepaalde momenten boekjes kiezen en lezen. Volgens Van Essche is de Z-bus niet meer uit de bibliotheekwerking weg te denken en blijft een belangrijke opstap naar de hoofdbibliotheek. In de Rand staat de bib-bus van Zemst echter niet alleen.
Bibliobus Beersel
Veel jaren eerder pakte de gemeente Beersel, met hoofdbibliotheek in Alsemberg, al uit met een rijdende bibliotheek. ‘In het aanbod vind je uitsluitend kinder- en jeugdboeken, waaronder ook stripverhalen, prentenboeken en publicaties met allerhande weetjes’, vertelt Florence Beaucarne, deskundige van de bibliotheek. ‘In plaats van de mensen naar de hoofdbibliotheek te laten komen, gaan wij met onze collectie naar alle deelgemeenten. Onze bibliobus met wekelijkse vaste halteplaatsen bedient alle basisscholen van Huizingen, Lot, Dworp en Beersel.
In plaats van de mensen naar de hoofdbibliotheek te laten komen, gaan wij met onze collectie naar alle deelgemeenten.
Florence Beaucarne, deskundige van de bibliotheek
Iedere dag staat de bus op een andere locatie. Buiten de openingsuren voor de schoolklassen staat de bibliobus ook anderhalf uur open voor iedereen in de wijk, zoals een mama met een peuter of een oma met een kleuter. Het is mogelijk om boeken uit de collectie van de bibliobus online te reserveren. Wat je op de bus uitleent, moet je ook naar de bus terugbrengen. In de uitgestrekte landelijke gemeente Beersel speelt de bibliobus een cruciale rol in de bibliotheekwerking. Zeven jaren geleden investeerde de gemeente daarom in een gloednieuwe, ruimere bus met meer comfort voor de bibliotheekgebruikers. Het opstapsysteem maakt dat de bibliobus ook voor minder mobiele personen en rolstoelgebruikers toegankelijk is.’
Bib-mobiel Machelen
De bibliotheek van Machelen neemt met zijn mobiele bibliotheek een aparte plaats in, omdat die maar gedurende een beperkte periode van het jaar wordt ingezet en enkel voor de leerlingen van de basisscholen toegankelijk is. ‘Onze bib-mobiel is een grote caravan die wij hebben heringericht en versierd’, vertelt bibliotheekmedewerker Jef Byl.
‘In het voorjaar (april-mei) komt de bib-mobiel beurtelings naar de vier basisscholen van Machelen en Diegem. In elk van de scholen blijft de caravan twee weken op de speelplaats staan. Tijdens de pauzes, voor en na school kunnen de kinderen er in boeken snuisteren, rustig lezen of zich even afzonderen.’
‘Vanuit de bibliotheek hebben we een kleine catalogus van boeken voor alle leeftijden tussen 6 en 11 jaar samengesteld. De boeken kunnen ze niet ontlenen, maar wel ter plekke lezen. Na twee weken wordt de bib-mobiel verplaatst naar de volgende basisschool. We zetten de bib-mobiel ook bij openbare evenementen in. Bij de Grote Bib Bake Off, de Gezinshappening en Machelen Zomert is hij prominent aanwezig. Het is een middel om een ruimer publiek voor het lezen warm te maken’, besluit Byl.
