De bundel klachten bekijken de initiatiefnemers van de Vlaamse Volksbeweging (VVB), het Vlaams Artsenverbond (VAV) en het Vlaams Komitee voor Brussel (VKB) nu om verdere acties te ondernemen.
‘Dat kunnen afspraken en concrete actieplannen met Brusselse ziekenhuizen zijn, maar aan de hand van getuigenissen worden ook juridische stappen voorbereid’, klinkt het.
Oud zeer
Het is een oud zeer: patiënten in nood die in Brusselse ziekenhuizen niet terecht kunnen voor zorg in het Nederlands. In 2005 inventariseerde het Steunpunt Taalwetwijzer al eens de taalklachten in de Brusselse ziekenhuizen. Het verzamelde toen 169 klachten in twee weken tijd. Op advies van de Raad van Europa nam Vlaanderen een aantal maatregelen, maar die bleken onvoldoende. In 2011 is een Vlaams Meldpunt opgericht.
Maar het niet aanbieden van zorg in het Nederlands in sommige Brusselse ziekenhuizen blijft een hardnekkig probleem, dat tot zeer traumatische ervaringen kan leiden. Dat bevestigt het trieste verhaal van baby Cisse (11 maanden) uit Roosdaal die in de zomer van 2023 bij zijn grootouders ’s nachts plots niet meer bewoog. De grootouders belden de hulpdiensten en een MUG-ploeg van het Erasmusziekenhuis in Brussel vertrok onmiddellijk, maar het jongetje bleek overleden.
Wat er precies is gebeurd, blijft een raadsel voor de grootouders, want niemand van de Brusselse hulpverleners was het Nederlands machtig, alle communicatie verliep in het Frans, zo getuigden de grootouders.
Taalrechten
‘Onze verontwaardiging over het verhaal van baby Cisse en het verhaal van Anne, die in het Brusselse Zorgcentrum na Seksueel Geweld niet in het Nederlands kon worden geholpen, zijn de directe aanleidingen om met de Vlaamse Volksbeweging getuigenissen te bundelen via het nieuw Vlaams meldpunt’, zegt projectmedewerker Lena Ghysels.
‘Het doel is om het recht op Nederlandstalige zorg in Brusselse ziekenhuizen te versterken en te waarborgen. Dit omvat het sensibiliseren van de Vlaamse bevolking over de gebrekkige naleving van de taalwetgeving, het ondersteunen van slachtoffers bij het indienen van klachten en het juridisch afdwingen van hun taalrechten. Wij vertrekken vanuit de consument die zijn (mensen)rechten zeer goed kent. Mensen proberen tegenwoordig vaker politieke verandering of beleidsverandering te bekomen via de rechtbank. We geloven dus dat dit een goede manier is om verandering in de toestand te brengen.'
Tweederangsburgers
‘Inmiddels kreeg het meldpunt een 150-tal schriftelijke en mondelinge getuigenissen. Het onderwerp leeft echt bij de Vlamingen. De getuigenissen brengen heel wat emoties met zich mee, vooral ook frustratie en boosheid. Vlamingen voelen zich niet gerespecteerd; voelen zich behandeld als tweederangsburgers. We schreven al brieven naar de ziekenhuizen omdat we niet alleen willen aanklagen, maar ook de dialoog willen openen. Een aantal ziekenhuizen antwoordden. Voor sommigen is de zorg belangrijker dan het taalprobleem. Anderen klagen erover dat ze geen Nederlandstalig personeel vinden. Nog anderen vinden het de schuld van het onderwijs. Onze advocaat schreef ook brieven naar ziekenhuizen om documenten in het Nederlands te sturen naar Nederlandstalige patiënten.’
Gevolg aan geven
De getuigenissen worden volgens Ghysels nu door het juridische team van het meldpunt geëvalueerd op hun bruikbaarheid. ‘Er zijn intussen klachten over de schending van de taalwetgeving ingediend bij de Vaste Commissie voor Taaltoezicht. We wachten op antwoord. Wij bouwen dossiers op per ziekenhuis met alle gegevens die we hebben: getuigenissen, schendingen tegen de taalwetten, ervaringen, bezoeken met deurwaarders, enz. We hopen dat de dossiers sterk genoeg zullen zijn om naar een rechtbank te trekken. Wij geloven erin.’
Vanuit het Vlaamse Randfonds krijgt de Vlaamse Volksbeweging 51.750 euro steun voor het project. ‘De problematiek ligt ons nauw aan het hart’, zegt woordvoerder Michaël Devoldere van het kabinet van minister Weyts (N-VA). ‘We kunnen niet spreken namens de organisatie die de steun ontvangt, maar vinden het belangrijk klachten te bundelen en de problematiek in kaart te brengen. Gelet op het hoge aantal klachten via het Vlaams meldpunt taalklachten, moeten we hier gevolg aan geven. Er zijn binnen het kabinet ook medewerkers die de problematiek op het terrein zeer goed kennen. We hebben weet van mensen uit Zaventem die voor een medisch spoedgeval doelbewust het UCL-ziekenhuis vermijden omdat ze vrezen dat ze daar niet in het Nederlands worden geholpen. Ze kiezen voor het AZ Jan Portaels in Vilvoorde of het UZ in Jette. Maar niet kiezen voor het dichtstbijzijnde ziekenhuis voor spoedgevallen, is nefast voor wie zich in een medische noodsituatie bevindt. Men zou in het dichtstbijzijnde ziekenhuis moeten geholpen worden in eigen taal. De klachten via het meldpunt krijgen nu een vervolg. Dat kan een rechtszaak zijn, maar we vinden het belangrijk om ook de dialoog met de Brusselse ziekenhuizen aan te gaan en te kijken wat ze concreet op het termijn ondernemen.’
