‘Als ik mensen zeg dat ik in de Brusselmansstraat woon, klinkt het soms: Heeft Herman Brusselmans hier een straat? Als je nog leeft, kan je geen straat krijgen!’ De vraag was voor voormalig schepen Jan Margot een extra reden om schilder Jean Brusselmans (1884-1953) ook in eigen gemeente bekender te maken. Als voorzitter van de vzw Dilbeeks Erfgoed had hij al eens infoborden helpen zetten op plekken waar Pieter Bruegel de Oude landschappen geschilderd zou hebben. Zo ontstond de Bruegelwandeling in de Pedevallei.
Nu verbinden ook acht Brusselmans-borden verschillende locaties in Dilbeek. ‘De nieuwe wandeling is 4,5 km. Zelf opgemeten via mijn Strava’, zegt Margot. ‘Vorig jaar was het 100 jaar geleden dat de schilder in Dilbeek is komen wonen. Dat zijn werk sinds twee jaar publiek domein is en we het dus konden reproduceren zonder auteursrechten te betalen gaf ademruimte aan Cultuurplatform Dilbeek, de vzw waarbinnen we met een tiental vrijwilligers de werkgroep Brusselmans oprichtte. Zo’n bord kost, alleen om het te laten maken, toch al gauw 1.000 euro.’
Kleurvlakken en klare lijnen
Margot was vier toen hij met zijn ouders in 1959 in de Brusselmansstraat kwam wonen, toen nog een gewone veldweg en een deel van de Kapelstraat. ‘De schilder was op dat moment zes jaar dood. Ik herinner me dat de gemeente in 1970 in het Kasteel de Viron een 25-tal van zijn werken exposeerde. Daar ben ik als 14-jarige naartoe geweest. Zijn zoon, die in het wat afgelegen huisje van zijn vader woonde, wandelde hier soms voorbij, maar zei niet veel. Door mijn reizen zag ik af en toe een Brusselmans in een buitenlands museum. Zo ben ik vertrouwd geraakt met zijn werk.’
Dat ziet er met zijn abstract-figuratieve kleurvlakken wat naïef uit, maar onderschat het niet. ‘Zelf zei hij dat hij zich heeft laten inspireren door Bruegel en Jan Van Eyck, maar hij werd niet graag in een hokje gestopt. Hij was liever zijn eigen stijl. Die valt op door zijn kleurgebruik. Met zijn klare lijn vind ik hem een voorloper van het stripverhaal. Tijdens zijn leven kon hij amper overleven van zijn kunst. Ooit schonk hij een stilleven met rozen aan de openbare onderstand. Net door dat nu tentoon te stellen konden we via Vlaamse meesters op hun plek, een project van Toerisme Vlaanderen, extra fondsen krijgen. Erg symbolisch, want zijn leven liep niet bepaald over rozen. Tegenwoordig ligt zijn werk beter in de markt, getuige veilingen en kunstbeurzen als Brafa. Ook Bozar zal in 2027 een grote expo aan hem wijden.’
Drie huisjes in het Pajottenland
De wandeling met start aan het gemeentehuis, waar straks ook een kleine expo plaatsvindt, is niet bewegwijzerd, maar kan je gratis downloaden samen met een brochure, die voor 2 euro te koop is in de bib. Het is een aanrader omdat ze Brusselmans verbindt met het landschap waar zijn werk gestalte kreeg. Tegelijk is de eenvoudige geometrische afwisseling van huizen, akkers en velden op zijn doeken een trip down memory lane. ‘De omgeving is sterk veranderd, maar in de Kapelstraat staan nog altijd de drie huisjes die in zijn schilderijen opduiken. Op de achtergrond is op een heuveltje het huis te zien van waaruit de schilder alle seizoenen uitzicht had op het Pajotse landschap. Het staat er nog steeds, weliswaar gerenoveerd. Ook de Luizenmolen is zowel in het echt te zien, als op zijn schilderijen en onze borden.’ De wandeling is niet de laatste activiteit van de werkgroep Brusselmans. Het plan is om nog een extra bord te zetten in Sint-Martens-Bodegem, waar hij heeft gewoond, en een oude film te remasteren. ‘Daarna verleggen we ons blikveld naar Bert Vonk, een Dilbeeks illustrator en glaskunstenaar die in 2026 100 jaar zou zijn geworden.’
ZO ● 11 MEI ● 15.00
Brusselmanswandeling
Dilbeek, Gemeentehuis, 02 466 20 30
