Over de historische verschillen in appreciatie van verschillende dansgenres en de eventuele oorzaak daarvan, maakt de Brusselse choreograaf en danser Mohamed Toukabri een dansvoorstelling. Toukabri is daarvoor goed geplaatst, want hij belichaamt verschillende onderdelen van die dansgeschiedenis.
Met moeder op de scène
Toukabri begon al op zijn twaalfde te breakdancen in zijn vaderland Tunesië. In de hoofdstad Tunis werd hij bekend als de beste headspinner. In 2002 sloot hij zich daar aan bij het Sybel Ballet Theatre. Op zestienjarige leeftijd was hij al eens naar de Internationale Academie voor Dans in Parijs getrokken, en in 2008 begon hij aan zijn opleiding aan dansschool P.A.R.T.S in Brussel. Na samenwerkingen met Sidi Larbi Cherkaoui, Needcompany, Rosas, Aicha M’Barak en Hafiz Dhaou, presenteerde Toukabri in 2019 zijn eerste eigen solo The Upside Down Man in de Beursschouwburg, dat een internationaal succes werd. Zijn tweede stuk, The Power (of) The Fragile, maakte duidelijk dat hij geen vrijblijvende creaties wil maken. Hij nodigde zijn Tunesische moeder Mimouna Latifa Khamessi uit om in Europa mee op de scène te komen staan.
Tunis, Brussel, New York
Ook in zijn nieuwe voorstelling, met de lange titel Every-body-knows-what-tomorrowbrings-and-we-all-know-what-happenedyesterday, is dans geen vrijblijvend entertainment. In deze solo bekijkt Toukabri zijn eigen dansgeschiedenis, die ook iets zegt over de recente geschiedenis van de hedendaagse dans in het algemeen. Want tussen de genres die hij beoefende, heeft altijd een spanning bestaan. In zoverre dat er sprake is van een ‘hiërarchie’ van dansgenres. ‘Ik wilde na 23 jaar danspraktijk terugkijken op mijn opleiding, op het danserfgoed en op de verschillende danstalen die ik belichaamde’, zegt Toukabri over zijn opzet en onderzoek.
‘Daarbij keek ik naar de denkbeeldige geografische driehoek tussen Tunis, Brussel en New York. Tunis omdat ik in die stad hip-hop leerde kennen. Brussel omdat ik daar kennis maakte met de hedendaagse dans, die voortkomt uit de recente Amerikaanse dansgeschiedenis. En New York omdat daar in dezelfde periode de basis is gelegd van zowel de hiphop als de postmoderne dans. De geschiedenis van de hiphop is niet iets dat mij op een dansschool werd geleerd. Daarom ben ik zelf naar de drie steden gereisd. Zo heb ik interviews gedaan met mensen van het collectief Judson Dance Theatre van choreografe Trisha Brown, die in New York postmoderne dans en hiphop samenbracht. Daar bestaat weinig officiële documentatie over. De lichamen van de dansers en choreografen zijn dikwijls het enige archief.'
Over de postmoderne dans bestaat weinig documentatie. De lichamen van de dansers zijn dikwijls het enige archief.
Mohamed Toukabri
Geen educatieve les
Toukabri geeft natuurlijk geen geschiedenisles op het podium. ‘Ik ga niet spreken, alleen dansen. Ik kies voor een eerder poëtische benadering. Ik refereer in de choreografie eerst naar de verschillende danstalen, waaronder ook naar ballet. Naarmate het stuk vordert, wordt de structuur onduidelijker en vloeit alles in elkaar.’ Er zullen teksten zijn van Essia Jaibi, een Tunesische toneelschrijfster, die aanwezig zal zijn via een voice-over in Tunesische dialecten, en met geprojecteerde teksten in het Engels en het Frans.
‘Het geheel is een uitnodiging om samen over die hiërarchie in dansvormen na te denken en te kijken hoe we het doorgeven van danspraktijk kunnen herdenken. Dat is nodig in een wereld waarin studenten uit verschillende delen van de wereld samenkomen. Toen ik in 2008 in P.A.R.T.S begon, was die discussie nog niet echt aan de gang. De nieuwe generatie voert ze wel, en scholen en universiteiten nemen de zaken nu ook serieus. Ze herbekijken hun curriculum in een internationaal perspectief. Want alles hangt natuurlijk met elkaar samen. Ook grotere vragen zoals kolonisatie en het feit dat de geschiedenis altijd geschreven wordt door de overwinnaar zorgt voor die culturele hiërarchie waarbij bepaalde culturele stemmen verloren gaan.’
De titel van de voorstelling wijst ook op een verantwoordelijkheid. ‘Het koppelteken tussen ‘every’ en ‘body’ legt de klemtoon op het lichaam, en op het feit dat (dansende) lichamen een (dans)geschiedenis in zich dragen. We kennen allemaal het verleden, we hebben ook allemaal de verantwoordelijkheid om met die kennis een andere toekomst vorm te geven.’
Every-body-knows-what-tomorrow-brings-and-we-all-know-what-happened-yesterday
DO ● 27 NOV ● 20.00
Mohamed Toukabri
Zaventem, CC De Factorij
Info en tickets.
