01 okt '20

Wat is het verband tussen
Waterloo 1815 en Grimbergen 2020?

1938
door Freddy Philips
Franz Stradtmann is de link. In de 19e eeuw in België beland, gevochten in de Slag van Waterloo en via een omweg in Grimbergen terecht gekomen en 'blijven plakken'.

Franz Stradtmann, geboren in 1792 in Hoppecke, een dorpje in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen (een voormalige Pruisische provincie) nam in 1812 dienst bij het Duitse legioen van de koning van Engeland George III (1738-1820) – verbonden met het koninkrijk Hannover – een op Britse leest geschoeid keurkorps, aangevoerd door Britse en Duitse officieren.

Stradtmann maakte er deel uit van de rijdende artillerie, eerst als voerman, later als kanonnier van een 9 pounder kanon of een howitzer van 14 cm-kaliber. De rijdende artillerie bereed paarden waardoor ze hun geschut zeer snel konden verplaatsten op het slagveld. De eenheid van Franz Stradtmann stond onder bevel van majoor Sympher en behoorde tot de tweede Divisie van luitenant-generaal Sir Henry Clinton. 

Waterloo

In 1814 kwam hij met zijn regiment naar Grimbergen. Hij verbleef er tien maanden. Gedurende die tijd leerde hij er Joanna Huysegoms kennen en begin 1815 werd hun eerste dochter geboren: Maria-Elisabeth. Hierdoor werd er door sommigen de spot met hem gedreven: dat hij er als een goede kanonnier niet naast schoot…

In juni van datzelfde jaar moest hij zijn vrouw en kind achterlaten omdat zijn batterij zich naar Ath begaf, nadien naar Nijvel, waardoor ze op 16 juni de slag bij Quatre-Bras misten. Maar twee dagen later, op zondag 18 juni, nam zijn eenheid deel aan de gevechten op de bergkam achter de Hougoumont hoeve. Van op dit plateau bestookten ze de vijandelijke cavalerie op zo’n effectieve manier dat tegen de avond de Franse troepen van Napoleon uitgeput raakten. Zijn regiment, The King’s German Legion, kreeg na die historische feiten heel wat eervolle vermeldingen. Zo kregen Stradtmann en zijn medecompagnons twee onderscheidingen: de Britse Waterloomedaille en de Hanoveriaanse Waterloomedaille.

Medailles

De eerste, een ontwerp van Thomas Wyon, werd in 1816-1817 oorspronkelijk uitgereikt aan de overlevenden en nabestaanden van de Britse soldaten en officieren die vochten in de Slag bij Waterloo op 18 juni 1815, de Slag bij Ligny op 16 juni 1815 en die van Quatre Bras op 16 juni 1815. Maar ook later, aan iedere soldaat die aan de gevechten had deelgenomen. Zij kregen ook twee extra dienstjaren toegekend. Het was de eerste Britse medaille die aan alle deelnemende soldaten in een veldslag werd uitgereikt.

Over de veldslag, waarin hij door een hel was gegaan, wilde hij weinig vertellen.

De laatste, de Duitse Waterloomedaille werd in december 1817 ingesteld en uitgereikt aan de overlevenden en de nabestaanden van de Hannoveriaanse soldaten en officieren die vochten in de Slag bij Waterloo op 18 juni 1815. Ook dit is een ontwerp van de Londense stempelsnijder W. Wyon, en werd net als Britse Waterloomedaille aan een purperrood lint met blauwe bies gedragen.

Na de veldslag waarin hij door een hel was gegaan, maar waarover hij weinig wou vertellen, keerde Stradtmann via Grimbergen terug naar zijn geboortestreek om, na zijn demobilisatie in Hannover in februari 1816, definitief terug te keren naar Grimbergen, naar zijn geliefde Joanna Huysegoms en zijn dochter. Op 7 januari 1817 huwde hij met haar en in 1820 werd hun zoon Jan-Franciscus geboren: de overgrootvader van René Stradman, in 1928 in Grimbergen geboren en nu door de gemeente Grimbergen met een medaille gehuldigd. Hij is de vijfde generatie Grimbergenaars na Franz Stradtmann – waarvan de familienaam in de loop der jaren wijzigde in Stradman. Hij bewaart nog steeds de Britse Waterloomedaille (zonder lint). De Duitse Waterloomedaille is sinds jaren zoek.

Nazaat

René Stradman werkte jarenlang als boer op de akkers van zijn voorouders tot deze in 1953 werden onteigend voor de aanleg van de Ring rond Brussel. Dan begon hij als molenaar in de Liermolen in Grimbergen, terwijl zijn vrouw Maria Van Ellewijk (1929-2003) het café De Liermolen runde. Het koppel heeft één zoon: Rudi, die het café nog steeds uitbaat met zijn zoon Jelle. Zijn tweede zoon Gunther koos voor een andere baan.

Op 23 juli van dit jaar had in Grimbergen een korte plechtigheid plaats, gecoördineerd door Kapitein-ter-Zee Peter Degraer van de Belgische Marine, waarbij het College van Burgemeester en Schepenen van Grimbergen de gastheer was. Lt.-Generaal Sir Ben Bathurst, Britse Militaire Vertegenwoordiger bij de NAVO, bijgestaan door de Britse Attaché in België, Justin Fowler van de Royal Air Force, overhandigden de medaille met een nieuw lint en sluiting aan René Stradman.

Deze Lt.-Generaal is een afstammeling van Earl Bathurst die de Britse staatssecretaris van Oorlog was in 1815, en diens zoon Lt.-Kolonel Honourable Thomas Seymour Bathurst, vocht als onderluitenant in Waterloo, bij de Grenadiers. Troepen die door het vuur van de batterijen van Franz Stradtmann werden verdedigd. Tweehonderd jaar na datum wordt nazaat René Stradman een medaille overhandigd.