Arme gemeente? Ja, tot eind 19e eeuw was Rode door zijn geïsoleerde ligging aan het Zoniënwoud en onvruchtbare bosgronden een arme, kleine gemeente van een duizendtal inwoners. Het nieuwe treinstation en verbindingswegen brachten daar na WOI verandering in.

Verrassing! Een kindertekening tussen het doordeweekse grijs. Een speels en vrolijk zicht is het.

Waar komen we terecht als zelfstandig wonen niet meer lukt? En hoe creëren architecten, ondernemers en zorgverleners een leefomgeving op mensenmaat waar senioren zich zoveel mogelijk thuis en in de wereld voelen? Actuele, complexe materie.

Brutaal en brutaal is twee. Onbeschoft en gemeen: nee, bedankt. Maar onomwonden, recht voor de raap, oprecht: ja, graag.

Cruisend door het glooiende landschap van Hoeilaart, Overijse, Tervuren kom je ze tegen, met honderden, de statige serristenvilla’s. Ze herinneren aan het zoete, glorierijke verleden van de druiven- en perzikenteelt.

Stel je voor: een landschap met, zover het oog reikt, glazen serres. Zo zag Hoeilaart er van 1870 tot 1970 uit.

De Sint-Katharinakerk van Duisburg onderging vanaf de 13e eeuw een metamorfose van kleine, robuuste romaanse kerk naar grote, hoge kerk in gotische stijl. De kathedraalbouwers ontwikkelden een heel arsenaal aan technische vernieuwingen die een significante impact hadden op de bouwstijl.

Tegenwoordig is het voormalige Tuchthuis een brandpunt van stadsvernieuwing rond de kanaalzone in Vilvoorde. In 1776, werd hier, na Gent, gestart met de bouw van de tweede ‘moderne’ gevangenis van de Zuidelijke Nederlanden.

Verticale tuinen. Ze duiken op in steden als luchtspiegelingen, kleine, groene oases van zuurstof in grijze landschappen van steen en beton. Verwondering en verademing bij het zien ervan.

Op een smal, langwerpig hoekperceel ligt een merkwaardig huis met golvend schaaldak verscholen achter haag en bomen. Renaat Braem, één van de spilfiguren in de naoorlogse Moderne Beweging in België, bouwde deze woning voor zijn vriend-regisseur Bert Brauns.

Na lang wachten, kregen veel scholen recent de kans om te (ver)bouwen en te innoveren. Onder meer in Vilvoorde rijzen scholen van morgen als paddenstoelen uit de grond.

Oude kratten met bierflesjes, houten vaten, weegschalen, tobbes... Urban explorers konden zich begin deze eeuw volledig laten gaan in de verlaten brouwerij Eylenbosch aan de Ninoofsesteenweg.

Co-housing zit in de lift. Veel mensen zijn op zoek naar een meer sociale en solidaire manier van wonen. Het project La Placette in Wezembeek bewijst dat deze manier van wonen werkt.

Sint-Pieters-Leeuw. Niets rustgevender dan wonen met een bucolisch uitzicht op grasweiden met koeien die je iedere ochtend begroeten.

ALSEMBERG - Op het hoogste punt van Beersel staat een merkwaardig bouwwerk: een reusachtige, omgekeerde, betonnen piramide. Het is de eerste watersilo in België.

GROOT-BIJGAARDEN - Vanuit zijn pedagogische visie ondersteunt het VLP (Vlaams Lasalliaans Perspectief) scholen en andere organisaties. De kapel uit 1924 op de site van hun hoofdkwartier in Groot-Bijgaarden werd in 2011 getransformeerd tot Kapel van de Ontluiking, een eigentijdse sacrale ruimte.

HOEILAART In het Zoniënwoud, aan de rand van een uitgestrekte open grasvlakte ligt een eenzaam, statig paviljoen. Dit gebouwtje uit 1924 was de koninklijke loge van de hippodroom van Groenendaal.

TERVUREN - Een kat springt speels vanuit het portaal van een herenhuis in de Kerkstraat het trottoir op. De voorbijganger kijkt verwonderd en nieuwsgierig terug. ‘Waar komt dat katje zo ineens vandaan?’

SINT-GENESIUS-RODE - Bescherm waardevol erf­goed tijdig. Dat is een duidelijke bood­schap na de hele drukte rond het al dan niet slopen van Horta’s Villa Féron. Hier het positieve verhaal van Villa Dirickx, alias Villa Leborgne (1933).

LINKEBEEK - Begin vorige eeuw kwamen wandelaars massaal naar het schilderachtige, groene Linkebeek. Ook een hele garde artiesten schaarde hier samen. Het Wijnbrondal, de ‘Vallée des Artistes’, was wellicht het meest geliefde en meest geportretteerde wandelpad van Linkebeek.

SINT-ULRIKS-KAPELLE - Een surrealistisch beeld. Een rustplaats voor de doden, uitkijkend op een imposant grondstation voor elektriciteitsdistributie, overschaduwd door hoogspanningskabels en ­masten, op een boogscheut van het razende verkeer van de autosnelweg.

ASSE - Mind your steps! De grond waarop we lopen is soms historisch verrassend. In het verstedelijkte Asse startte Agilas vzw, de archeologische vereniging van Asse, vanaf de jaren 80 en vooral vanaf 2005, veldwerk en opgravingen. Delen van een ware vicus werden aan de oppervlakte gebracht.

In de naoorlogse periode van de jaren 50 en 60 kende de Belgische huisvesting een hoogtepunt. Zo herbergt de stad Vilvoorde een schat aan modernistische architectuur. Roger De Winter en Lucien Engels bouwden er een dicht netwerk uit van modernistische gebouwen.

Het is een hectische wereld waarin wij voortdurend manoeuvreren. ‘Voorzichtig zijn en uitkijken’, is de boodschap. Voor slechtzienden en blinden is naar buiten gaan, uit hun vertrouwde, beschermde omgeving, al helemaal een gevaarlijke onderneming. Ganspoel wil hierin verandering brengen.

Vlaanderen heeft de hoogste bebouwingsgraad van Europa en daarbinnen de laagste bebouwingsdichtheid. Slechts 2% van ons territorium laten we over voor natuurgebied. Hoog tijd om ons ruimtegebruik grondig te herschikken en meer dichtheid in ons stedelijk weefsel te brengen.