Voor De paradox van Bertrand Russell brengt Janssens een verrassende combinatie van spelers samen en neemt hij de regie op zich. We spreken hem vlak voor de repetities van start gaan.

Vanwaar de interesse om iets te maken over de figuur van Russell?

‘Eind 2019 was ik met Tanya Zabarylo aan het repeteren voor Lubricant for life toen haar lief, Bill Barberis, me een heel fijne graphic novel gaf over Bertrand Russell. Een tijd later hadden we het er over dat Bill graag meer op de scène wou staan. Plots moest ik terugdenken aan het verhaal van Russell. Ik zag het meteen voor me: een stuk met Tanya en Bill, en Peter De Graef. Ze hebben alle drie een heel andere manier van spelen. Dat gaat een goede energie geven. Wat mij aan Bertrand Russell intrigeerde, was dat die man een van de slimste, meest logische mensen van de 20e eeuw was, een kei in logica en wiskunde, Nobelprijswinnaar, maar in zijn privéleven heel irrationeel en destructief was.’

Wat is er juist gebeurd?

‘Het begon met zijn ongelukkige jeugd. Bertrand werd ook vrij laat vader, op zijn 49e. Hij had een succesvolle carrière als academicus, maar hij wou absoluut nog een gezin. Zijn eerste zoon John werd het epicentrum van zijn leven. Hij wou een vrijhaven, een veilige wereld voor zijn gezin, maar ondanks alle goede bedoelingen deed hij het tegenovergestelde. Bijvoorbeeld: geen enkele opleiding was goed genoeg voor zijn zoon, dus hij stampte zelf een school uit de grond. Voor John was dat een ramp: hij had leerkrachten in plaats van ouders, er ontbrak genegenheid en als zoon van was hij kop van jut bij zijn schoolgenoten. John vond zijn plek niet in de wereld. Het ontspoorde helemaal wanneer hij zelf op jonge leeftijd vader werd. Bertrand laat John opnemen in de psychiatrie, doet hem scheiden van zijn vrouw zodat die out of the picture is, en neemt kleindochter Lucy onder zijn vleugels. Hij stuurt haar op internaat; zij kwam enkel in de vakanties naar huis.’

Met Lucy loopt het slecht af. Op haar 26e steekt ze zichzelf in brand op een kerkhof.

‘Het is een Griekse tragedie. Zij was de inzet van een bittere strijd. Misschien dacht ze dat door zelf te verdwijnen de rust zou weerkeren in haar familie. Door Bertrands toedoen krijg je dus alleen maar figuren die de wereld niet aankunnen, die nooit aan zijn verwachtingen kunnen voldoen en ofwel gek worden ofwel uit het leven stappen. Je familie zou je veiligheid moeten bieden, maar tegelijk vinden daar de grootste conflicten plaats. Dat is het thema van de voorstelling.’

Het rationele mag niet primeren?

‘De titel van de voorstelling verwijst naar de bestaande paradox van Bertrand Russell. Het is een heel ingewikkeld denkspelletje waarvoor hij ooit een oplossing bedacht. In onze voorstelling bestaat de paradox erin dat die man zo intelligent was, maar één zaak over het hoofd zag: dat we niet puur verstandelijke wezens zijn maar ook van alles voelen en door passies en irrationele krachten worden gedreven. Hoe kan het toch dat ouders altijd het beste voor hebben met hun kind en er toch niet zelden in slagen het kind helemaal te verpesten? Ik heb zelf jonge kinderen en hoe hard ik ook mijn best doe, uiteindelijk probeer je maar wat. Mensen kunnen niet meer om met paradoxen. Tijdens deze pandemie hebben we gemerkt dat mensen het moeilijk hebben met dingen die ze niet in de hand hebben of kunnen controleren.’

VR · 25 MAA · 20.30
De paradox van Bertrand Russell
Bill Barberis, Peter De Graef & Tanya Zabarylo
Overijse, CC Den Blank, 02 687 59 59