01 dec '22

Als het te
close wordt

1475
door Tom Peeters
In het ontroerende Close laat regisseur Lukas Dhont het onuitgesprokene langzaam, op een haast therapeutische manier, inwerken op zijn jonge hoofdpersonages en op zijn publiek. Een precaire evenwichtsoefening die straks misschien een Oscar(nominatie) baart.

Net zoals in Un monde van Laura Wandel, in 2022 de Belgische inzending voor de Oscars, neemt in Close de speelplaats een cruciale rol in. ‘Het is de plek waar je voor het eerst echt geconfronteerd wordt met verschillende groepen, elk met hun codes, verwachtingen en normen’, zegt Dhont.

Met zijn op tal van festivals reeds bekroonde tweede langspeelfilm focust hij op de sensuele vriendschapsband tussen twee jongens van 12 jaar. ‘Onze maatschappij categoriseert die snel als iets seksueel en mijn twee hoofdpersonages reageren daar verschillend op’, zegt de regisseur die tijdens zijn eigen jeugd ook met dit taboe worstelde. ‘Ik heb spijt dat ik vrienden op afstand heb gehouden of misschien wel heb weggeduwd. Herkennen we allemaal niet de kracht om bij een groep te willen horen en daarbij onszelf een beetje te verraden? Op de leeftijd van mijn hoofdpersonages beschikte ik niet over het vocabularium om te spreken over de dingen die in mij omgingen.’

Het eerste kwartier van de film dompelt je onder in de onbevangen verbondenheid van de twee jonge hoofdrolspelers, overrompelende rollen van Eden Dambrine en Gustav De Waele. Daarna valt de realiteit bruusk binnen. ‘Alsof onze maatschappij schrik heeft van alles wat zachtaardig en teder is. Competitiviteit en onafhankelijkheid worden gevalideerd. De man werd ook lang op een piëdestal gezet, het vrouwelijke verwaarloosd. De nadruk ligt altijd op datgene waarin we anders zijn. Empathie ontstaat pas als onze raakvlakken belichtworden.’

Fysieke cinemataal

Close slaagt er ondanks een dramatische wending wonderwel in om de verschillen niet te doen escaleren. ‘Dat komt omdat ik zachtaardig ben voor al mijn personages. Cinema moet het al te vaak hebben van helden én kwaaddoeners. Ik benader ook de antagonisten vanuit hun menselijkheid. Het is niet onlogisch dat jongeren die in het nieuws steevast geconfronteerd worden met oorlog en haantjesgedrag het moeilijk hebben met twee jongens die hun hoofd op elkaars schouders leggen.’

‘Mijn droom om danser te worden, is op mijn twaalfde uit elkaar gespat omdat ik merkte dat men zich niet helemaal comfortabel voelde bij mijn manier van bewegen en ik op die leeftijd niet de moed had om je m’en fou te zeggen. Door met choreografen als Jan Martens en Sidi Larbi Cherkaoui te werken, is mijn filmtaal toch dichtbij de dans gebleven. Ik leg veel betekenis in beweging, decor, kostuums, kleur, geluid en muziek; minder in dialoog en het verbale.’

De vanzelfsprekendheid waarmee Dhont de twee belangrijkste landstalen in elkaar laat overvloeien valt op. ‘Jongere generaties gebruiken Nederlands en Frans door elkaar. Waarom zou ik er dan poespas rond maken? Dat mijn hoofdpersonages tweetalig zijn, beschouw ik als een cadeau. Zo kon ik samenwerken met talenten uit zowel Vlaanderen als Wallonië. Het publiek apprecieert dat we de twee talen naast elkaar laten bestaan zonder er veel betekenis aan op te hangen. Internationaal kan de film hierdoor breder gaan.’

Generatie-overschrijdend

Of het zal helpen om een Oscarnominatie in de wacht te slepen, is een andere zaak. ‘In het buitenland vraagt men soms welke die andere taal is naast het Frans. Ik denk dat het generatie-overschrijdende karakter van de film een veel grotere troefkaart is. We bereiken veel jonge mensen, die heel erg bezig zijn met het deconstrueren van sociale codes en hokjes, met masculiniteit en femininiteit, met vriendschap tout court, zeker na een periode van deconnectie. Een oudere generatie apprecieert veeleer het nostalgische karakter van de film, wordt misschien terug gekatapulteerd naar een vriendschap die ooit is geweest. Daardoor slaat de film ook in Amerika aan, misschien zelfs bij de gemiddeld iets oudere stemgerechtigden voor de Oscars.’ Uitkijken naar wat het wordt.

Close

19 & 20 DEC – 20.30
Grimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43

DI – 20 DEC – 20.30
Dilbeek, CC Westrand, 02 466 20 30