Aan de oostkant van de Rand, en verder richting Tienen, is grootschaligheid misschien nog het meest aan de orde. Aan de westelijke kant van de Rand, in het Pajottenland, gaat het vooral om een mengeling van tamelijk grootschalige landbouwbedrijven en intensieve tuinbouwbedrijven, die al dan niet biologisch werken. In de west- en noordrand heb je nog heel wat tuinbouwbedrijven. Tegelijk zijn er nog redelijk wat relatief kleine gemengde bedrijven die kiezen voor een combinatie van akkerbouw en veeteelt.

Een mooi voorbeeld daarvan is het bedrijf van Kristof Muyldermans op de grens van Zemst en Grimbergen. Hij vindt al dertig jaar zijn weg, nadat hij de boerderij overnam van zijn ouders. De keuze viel duidelijk op een zichzelf bedruipende boerderij waar de zaakvoerder zoveel mogelijk zelf doet. Daarvoor komt een diploma elektromechanica goed van pas. Zaaien, planten en oogsten gebeurt volgens het ritme van de seizoenen. Muyldermans voert als een metronoom de taken uit op het veld.

Mogelijkheden en knelpunten

‘Van de klimaatsituatie voel ik niet zoveel’, stelt hij vast. ‘Globaal genomen duren de seizoenen wel wat langer en zijn ze grilliger, maar voor mijn werk op het veld valt dat best mee. Ik vermoed dat deze situatie de komende jaren nog wel zo zal blijven. Dit jaar bewerkte ik ongeveer 80 ha grond, verdeeld over aardappelen, maïs en graan, en graslanden. Daarnaast heb ik een veertigtal stuks vleesvee waarmee ik elk jaar verder kweek. De beesten hebben zomervoer nodig. Dat vinden ze buiten op de weide. Het wintervoer komt van de graslanden die ik hooi, onder andere bij Natuurpunt. Aardappelen staan onder jaarcontracten met een vaste prijs, granen volgen de prijzen van de wereldmarkt.’

Waar liggen volgens hem de knelpunten de komende jaren? ‘Misschien zullen we steeds moeilijker aan pesticiden kunnen geraken. Dat voelen we nu al voor sommige teelten. De producenten vinden de Europese markt, en zeker de Belgische, te klein om daar licenties en goedkeuringen voor aan te vragen. Voor maïs stelt dat niet zo’n probleem, voor aardappelen en graan is het soms kantje boordje. Gelukkig is de markt voor aardappelen lucratief tegenwoordig. Het overgrote deel wordt verkocht aan een vaste prijs met een contract. De aardappelautomaat die we drie jaar geleden plaatsten, is een groot succes’, stelt hij tevreden vast. ‘Bij graan is dat jammer genoeg niet het geval en weet je dus nooit op voorhand aan welke prijs je zal verkopen. Toch bepaal je dat voor een stuk zelf, je moet gewoon nagaan welke periode van het jaar de beste prijzen worden betaald.’

Met 15 à 20 ha erbij zou het comfortabeler werken zijn, maar die grond is er gewoon niet of is veel te duur.

Keuzes maken

‘Biologisch telen, is voor een bedrijf van onze grootte geen oplossing. Alleen al de mechanische onkruidbestrijding is een onmogelijke zaak omdat het te veel tijd in beslag neemt. De meeste vormen van onkruidbestrijding gebeuren met specifieke herbiciden.’ De 80 ha die hij in eigendom en huur heeft, zijn in feite aan de lage kant. ‘Met 15 à 20 ha erbij zou het comfortabeler werken zijn, maar die grond is er gewoon niet of is veel te duur. Ik zou er voorlopig genoeg voedingsstoffen door beschikbaar hebben. Die zijn er nu in de vorm van stal-, drijf- en kunstmest. Alleen vrees ik dat kunstmest op termijn misschien moeilijker verkrijgbaar zal zijn of dat we het minder zullen mogen gebruiken. Gelukkig val ik niet onder de nieuwe stikstofregeling die er zit aan te komen, want mijn gronden hebben geen stikstof­impact op aangrenzende natuurgebieden. Maar misschien hoef ik me daar allemaal geen zorgen over te maken, want het ziet er naar uit dat ik geen opvolging zal hebben. Er zullen wel voldoende geïnteresseerde collega’s zijn die mijn areaal willen overnemen’, zo is hij er gerust op.

Op het eerste gezicht is boer Muyldermans de kalmte zelf. Is stress voor hem een onbekend begrip? ‘Was dat maar waar. De momenten van stress hangen toch vaak samen met het weer. Te veel regen is de belangrijkste zorg, want dan moet ik werk uitstellen. Dat mag niet te lang duren. Over het algemeen valt dat goed mee, maar dit jaar was het bijvoorbeeld te nat om het graan op tijd binnen te halen. De korrel was op sommige plaatsen al beginnen kiemen. Maar het is gelukt. Het graan is binnen. Nu kan ik aan mijn herfst- en wintertaken beginnen. Aangezien ik alle machines zelf onderhoud, is dat een stevige klus. Gelukkig moeten de koeien alleen gevoederd en niet gemolken worden. Dat was nooit een optie. Ik heb zelfs geen tijd en zin voor een eigen groentetuin. Groenten en fruit koop ik in de winkel. Ze zijn van goede kwaliteit en ik hoef er zelf geen tijd aan te besteden om ze te kweken. Dat vind ik prima.’