01 mrt '16

Brasser

3550
door Tom Serkeyn
Tom Serkeyn is journalist bij Ring­tv en violist bij de Vilvoordse muziekgroep Zakdoek. Hij is geboren in Brussel en woont in Peutie. Voor RandKrant schrijft hij afwisselend met Fatima Ualgasi, Joris Hintjens, en Dirk Volckaerts de column mijngedacht.

Brasser, alias Paul (Pol) De Valck werd op in 1937 geboren in Humbeek. Maar Pol was ook een halve Pajottenlander, want hij heeft lang in Schepdaal gewoond, tot aan zijn veel te vroege dood in 2001. Onder de naam Brasser stuurde Pol De Valck in de loop der jaren meer dan 15.000 puntige spotprenten de wereld in.

In zijn beginperiode als cartoonist werkte Bras­ser een hele poos voor het Vlaams­-Nationaal Weekblad Wij. Toen ik in het begin van de jaren 90 van de vorige eeuw zelf voor dat blad werkte was Pol al een gereputeerd en gewaardeerd tekenaar die dagelijks zijn vlijmscherpe tekenpen de vrije teugels liet in De Standaard en Het Nieuwsblad.

Die kranten werden in mekaar geknutseld aan de Gossetlaan in Groot­-Bijgaarden. Ook Wij werd daar gelay­out en gedrukt. Pol kwam toen geregeld een praatje met ons maken. Het ging dan over koetjes en kalfjes, maar vaak ook over de politiek die hij op de voet volgde. Dan floepten de pretlichtjes aan in zijn ogen en muteerde de beminnelijke Pol De Valck onmiddellijk in de guitige Brasser.

De politici, van wie hij de meesten al bij al sym­pathieke ijdeltuiten vond, waren bij uitstek zijn leveranciers van de nodige ingrediënten ter berei­ ding van een smakelijke grap: absurditeiten, futi­liteiten en stommiteiten. Pol heeft ook jarenlang cartoons geleverd aan ’t Pallieterke. Was Brasser daarom een rechtse rakker? Nee, ik denk het niet. Hij was ongetwijfeld Vlaamsgezind, dat wel, maar hij bekeek alles met een zekere geamuseerdheid, ook de Vlaamse strijd. Van dat laatste kan je ’t Pal­lieterke bezwaarlijk verdenken.

Brasser voelde zich niet zozeer kunstenaar als wel een journalist die elke dag snel op de actualiteit inpikt.

In 1996 introduceerde ik Brasser en zijn collega­ cartoonist Miel de Bolle bij mijn nieuwe werkgever Ring-­tv. Bijna vier jaar lang tekenden Pol en Miel om beurten op vrijdag een spotprent, live in onze studio. Het waren pittige commentaren op gebeur­ tenissen waarover we in de loop van de week had­ den bericht in onze nieuwsuitzendingen. Pol deed dat in zijn onnavolgbare tekenstijl: razendsnel, met soepele lijnen en zonder enige aarzeling. Het resul­taat was telkens weer een typische Brasser om in te kaderen.

Toch was dat inkaderen iets waar Pol nooit aan dacht, daarvoor was hij te beschei­den. Bovendien had hij zich verzoend met de vluchtigheid van zijn medium. Hij voelde zich niet zozeer kunstenaar als wel een journalist die elke dag snel op de actualiteit inpikt. Dat maakt natuurlijk dat veel van zijn tekeningen inhoudelijk gedateerd zijn, maar de prenten op zich iconisch. Een spotprent van Brasser herken je tussen duizend andere. Ik overdrijf niet wan­neer ik zeg dat zijn werk ondertussen een stukje Vlaams erfgoed is geworden.

Brasser, die in 2006 postuum het erebur­gerschap van Grimbergen en een borstbeeld in Humbeek kreeg, wordt binnenkort opnieuw uitgebreid herdacht. Op 6 maart 2016 zou hij 80 worden, wat hem dus niet is gegund, op 16 maart is het alweer 15 jaar geleden dat hij over­ leed. Daarom wordt op 10 maart in Humbeek het prestigieuze kunstboek Brasser – Leven en Werk voorgesteld tijdens een huldeviering.

Maar eigenlijk wordt Brasser jaar in jaar uit geëerd in Humbeek. Er lopen daar veel Bras­sers rond, want ‘Brasser’ is de spotnaam van de Humbekenaren. De olijkste Brasser van allemaal is er jammer genoeg niet meer, maar als de anderen in Humbeek de eretitel ‘Brasser’ waardig blijven dragen, brengen ze dagelijks hulde aan Pol De Valck, de Opperbrasser.