01 dec '17

Nat en veilig
tussen de dijken

3994
door Herman Dierickx
De jongste jaren heeft Vlaanderen veel geïnvesteerd in overstromingsgebieden langs grote rivieren. Na vijf jaar van intense infrastructuurwerken is het gebied tussen de Dijle en de Leuvense Vaart aan het Zennegat helemaal klaar.

Daarmee is dit grensgebied tussen Mechelen en Willebroek een indrukwekkend natuurgebied rijker. Wandelaars, fietsers en natuurliefhebbers, ga een kijkje nemen, je zult niet teleurgesteld worden. Het gaat om een volledig ingericht gereduceerd getijdengebied van 65 ha, met een heuse wandel- en fietsringdijk eromheen. Het is het eerste van vier zulke gebieden aan de Dijlemonding en het resultaat is werkelijk indrukwekkend.

Waar vroeger het kleinschalige natuurgebied Oude Dijlearm lag, is nu een grote sluis gebouwd die het  Dijlewater bij elke vloed deels in het gebied laat lopen. Dat stroomt er bij eb weer uit richting rivier. Het niveauverschil tussen eb en vloed bedraagt hier ongeveer vijf meter, bijzonder hoog naar Vlaamse normen.

MOZAÏEK

Het levert indrukwekkende plaatjes op en het creëert een bijzonder slikken- en schorrengebied met zoet water. Daar vind je nu al een schare aan watervogels en steltlopers, te midden een opvallend open zone met een mozaïekvegetatie van ruige en schrale planten. De hele zone wordt doorkruist met allerlei grachten, poelen en afvoerkanaaltjes, doorspekt met wat drogere, hoger gelegen zones.

Vanaf de hooggelegen ringdijk heb je een magnifiek overzicht en kun je met de verrekijker de honderden tot duizenden vogels bekijken. Ganzen, eenden en steltlopers vormen de hoofdmoot, maar er zitten gegarandeerd meer zang- en roofvogels dan je op het eerste zou denken. Op de achtergrond zie je nog net de contouren van de Sint-Romboutstoren, mocht je vergeten zijn dat je in de buurt van Mechelen bent. Dit doet denken aan de vele wetlands in Nederland, maar je zit wel degelijk in Vlaanderen.

Bij stormtij loopt het water over een afstand van anderhalve kilometer (!) over de verlaagde wandeldijk. Dat gebeurde voor het eerst in januari dit jaar. We weten nu dat het volledige systeem werkt om Mechelen te vrijwaren van overstromingen. Het overtollige water komt in het overstromingsgebied terecht, waardoor de stad droge voeten houdt.

Op die manier krijgt het fameuze Sigmaplan, een antwoord op de zware overstromingen van 1976, steeds meer vorm. Tegen 2030 is het volledig afgewerkt en zal de veiligheid en natuurlijkheid in de buurt van de grote rivieren er een pak beter uitzien. En… bijna overal komt de zachte recreant goed aan zijn trekken.

SPIEGELBEELD

Als je nu denkt dat het Zennegat daarmee al zijn troeven op tafel heeft gelegd, heb je het goed mis. Want tussen de Leuvense Vaart en de Zenne heb je als het ware een spiegelbeeld van het overstromingsgebied tussen Vaart en Dijle, met opnieuw gigantisch veel natuur. Alleen ziet die er helemaal anders uit.

Omdat de Zenne niet voor overstromingsgevaar zorgt, is er geen overstromingsgebied. Hier gaat het om verbossende, natte tot vochtige weidebeemden die je vanaf de Zennedijk helemaal kunt overzien. In het zuiden van die zone liggen enkele bijzonder mooie dotterhooilanden waar je via een leuk paadje langsloopt. In deze periode van het jaar zijn ze misschien niet speciaal mooi, maar in de vroege lente zien de kort gemaaide graslanden botergeel van de dotterbloemen.

Iets later nemen de lichtpaarse tinten van de pinksterbloemen en de roze fijnslippige bloemen van de echte koekoeksbloem het over. Daarrond gaan de moerasbossen hun gang en wedijveren populieren en wilgen om het beste plekje. De ruige onderbegroeiing van vlier en zwarte els is indrukwekkend. Het aantal kleine zangvogeltjes eveneens. Als je verder gaat, kom je uit op de vaartoever vanwaar je helemaal terugloopt naar de sluis op het kanaal. Aan de overkant liggen de vele woonboten in alle kleuren en maten te wachten op een schaarse uitvaart. 

INNERLIJKE MENS

Bij dat alles hoort, naar goede Vlaamse gewoonte, een café. Echte liefhebbers zakken speciaal naar hier af voor het bijzonder gelegen en supergezellige café Zennegat 13. Zo bruin bakken ze het nergens, wees daar maar zeker van. Kijk maar eens op hun website.

Vanaf het Zennegat kan je makkelijk naar de Rupel en de Schelde fietsen, maar ook naar Hombeek en verder tot Eppegem, waar vanaf de lente volgend jaar alweer een stukje Sigmagebied wordt ingericht in het natuurgebied Dorent. Dat wordt een reserve-overstromingsgebied om de dorpen Eppegem en Weerde te beschermen tegen wateroverlast bij hevige regenval.

- BEKIJK HIER ALLE FOTO'S -