De consumenten en het milieu varen er wel bij. Bovendien creëren kringwinkels sociale tewerkstelling. ‘In de vorige vestiging in de Spanjebergstraat zat de kringwinkel te krap. De nieuwe winkel in de IJsbergstraat oogt modern, is ruim en overzichtelijk ingericht. Er is parkeerplaats en de winkel is makkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer’, benadrukt Ingrid De Roo, de communicatiemedewerkster van Televil. Ze draait al twintig jaar mee en kent de ontwikkeling van de organisatie als geen ander. Ze wijst op de hogere omzet en het stijgend aantal bezoekers.

‘Bij de start eind jaren 80 werd de kringwinkel beschouwd als de winkel voor de arme mensen. Dit beeld is volledig achterhaald. Tegenwoordig komt iedereen naar de kringwinkel: jong, oud, autochtoon, allochtoon. Opa en oma’s, die bijvoorbeeld een paar dagen per week voor de kleinkinderen zorgen, kopen hier een bedje, een park, een eetstoel. Leerkrachten in het kleuter- en het lager onderwijs komen naar de kringwinkel voor knutselmateriaal of voor de inrichting van hun klas.’

GROEIENDE OMZET

De eerste kringwinkel in Dilbeek begon in 1998. Naast Dilbeek zijn er nog vier andere winkels in de brede Rand: Vilvoorde, Sint- Pieters-Leeuw, Halle en Opwijk. Iedere vestiging werkt samen met het gemeentebestuur. De Roo is opgetogen over de samenwerking met het gemeentebestuur en het OCMW van Dilbeek. ‘Het is een schoolvoorbeeld van een lokaal bestuur dat inzet op milieubehoud, het accent legt op afvalpreventie, hergebruik en recyclage van ingezamelde goederen.’

Televil zamelde afgelopen jaar meer dan 4 miljoen kg herbruikbare goederen in bij particulieren en bedrijven. De Roo wijst erop dat Televil almaar meer goederen ophaalt bij bedrijven die hun kantoren vernieuwen. Televil, die het tweedehands kantoormeubilair gratis ophaalt, biedt de bedrijven een praktische en goedkope oplossing. Voor hen is het een middel om hun doelstelling van maatschappelijk verantwoord ondernemen concreet vorm te geven. De zaken die in de winkel zijn uitgestald, staan op rekken die werden gerecycleerd. ‘In ons kantoor staan bureaus en ander meubilair dat gratis is opgehaald bij bedrijven.’

INBOEDELSERVICE

‘Maar de meeste zaken die in de kringwinkel worden verkocht, komen van particulieren. Veel mensen brengen de goederen zelf of ze bellen ons op om ze op te halen. Televil haalt niet om het even wat op. ‘Elektrotoestellen en fietsen aanvaarden we altijd omdat we over eigen ateliers beschikken om ze te herstellen of onderdelen te recupereren. Met de resterende onbruikbare elektro kunnen we terecht bij Recupel. Andere goederen halen we alleen op als ze herbruikbaar zijn en waarvan we inschatten dat we ze nog kunnen verkopen.'

De Televil kringwinkels zijn ook sociale economiebedrijven die werkgelegenheid scheppen voor mensen die op de gewone arbeidsmarkt niet aan de bak komen.

'Televil nam recent enkele vernieuwende initiatieven om meer herbruikbare goederen in te zamelen. Nieuw is de inboedelservice bij een overlijden. Een medewerker van Televil maakt een inventaris van de inboedel en stelt een gedetailleerde prijsofferte op om met een team van medewerkers de goederen te demonteren, in te pakken en zo nodig de hele woonst te ontruimen.’

BEST-ZAKKEN

‘Sinds kortpakken we in Zemst en Londerzeel uit met een proefproject. We delen de zogenaamde BEST-zakken uit waarin particulieren boeken, elektrospullen, speelgoed en textiel kunnen deponeren. Bij de organisatie van dit proefproject hebben we samengewerkt met de beschutte werkplaats om de BEST-zakken huis-aan-huis te verdelen.’

‘De helft van de ingezamelde goederen verkopen we in onze kringwinkels. Wat we te veel hebben, proberen we een bestemming te geven in jeugdhuizen, scholen en verenigingen. Niets wordt weggegooid. Zo wordt 45% van de niet-verkochte goederen gerecycleerd; slechts 5% is afval en wordt naar het containerpark gebracht. Bij de verkoop van elektrotoestellen bieden we één jaar garantie. Voor die toestellen hebben we een ecoscore met sterrensysteem ingevoerd zodat de klant kan oordelen hoeveel het toestel verbruikt en hoe ecologisch het is.’

‘Op het vlak van hergebruik en recyclage van goederen heeft de kringwinkel de milieudoelstelling gehaald. Bovendien kan de klant de goederen aanschaffen aan een voordelige prijs zodat ze ook voor mensen met een laag inkomen betaalbaar zijn.’

SOCIALE TEWERKSTELLING

De Televil kringwinkels zijn ook sociale economiebedrijven die werkgelegenheid scheppen voor mensen die op de gewone arbeidsmarkt niet aan de bak komen. De kringwinkels zijn erkend als sociale werkplaatsen die aangepaste tewerkstelling en begeleiding biedt. De werknemers krijgen een contract van onbepaalde duur, maaltijdcheques en een hospitalisatieverzekering. De bedoeling is dat werknemers werkervaring opdoen en nadien doorstromen naar de gewone arbeidsmarkt.

In de kringwinkel van Dilbeek spreken we met Nadine Vindelinckx. Ze woont in Schepdaal en was erbij vanaf de start van de kringwinkel in Dilbeek zeventien jaar geleden. Via het OCMW kon ze er aan de slag. Als alleenstaande moeder van drie kinderen werkte ze vele jaren halftijds. De afgelopen twee jaar schakelde ze over op voltijds en volgde ze een bijkomende opleiding. Ze kon door- groeien tot assistente van de winkelverantwoordelijke. ‘Nu maakt ik mee de planning en de werkverdeling en spring ik in waar het kan. Het is een bekroning van mijn jarenlange inzet.’ Ze blikt tevreden terug op haar loopbaan en is bijzonder trots op haar promotie.

MAATWERKDECREET

Met het nieuw goedgekeurde Maatwerkdecreet van de Vlaamse Regering zullen de werknemers in de kringwinkels slechts vijf jaar in dienst kunnen blijven. Nadien moeten ze doorstromen naar de gewone arbeidsmarkt. De Roo stelt dat de situatie van werkzoekenden erg verschilt. Lang niet alle mensen die in de kringwinkel actief zijn, zullen of kunnen later een job vinden op de gewone arbeidsmarkt.

Christophe Morjau liep na een zwaar arbeidsongeval een ernstige handicap op aan het been en de rug. Fysisch wordt zijn situatie er niet beter op. Hij kon terecht in de kringwinkel binnen het systeem van arbeidszorg. Hij ontvangt geen loon. In afwachting van een erkenning binnen de ziekte- en invaliditeitsverzekering krijgt hij een werkloosheidsuitkering.

Morjau is bijzonder gelukkig met de nieuwe kringwinkel, vooral omdat hij meer ruimte heeft voor zijn afdeling boeken. ‘Ik ben een boekenfanaat; literatuur is heilig. Ik weet wat er leeft in de boekenwereld, wat de hypes zijn en welke boeken of stripverhalen bij de bezoekers in de smaak vallen. Bij de inrichting van de boekenhoek houd ik daar rekening mee.’ De verantwoordelijke van de kringwinkel raadt hem aan het wat kalmer aan te doen, maar hij doet deze job doodgraag. ‘Ik leef voor mijn werk. Ik wil dat onze klanten hun gading vinden en vooral dat ze als tevreden klanten terugkeren.’