01 sep '16

Meaulnes

3244
door Ines Minten
Een tentoonstelling opgebouwd als een wandeling door een boek. Een boek over onbereikbare liefde, opgroeien, mysterie, bezetenheid. Meer dan 50 schilderijen begeleid op piano. De najaarstentoonstelling Meaulnes in het Kasteel van Gaasbeek belooft de bezoeker een unieke ervaring.

Tot niet zo heel lang geleden was Le Grand Meaulnes van de Franse auteur Alain-Fournier verplichte kost voor scholieren. ‘Het is zo’n boek dat velen kennen maar weinigen kunnen navertellen’, vertelt Luc Vanackere, directeur van het Kasteel van Gaasbeek. ‘Toen ik het vroeger zelf moest lezen voor de les Frans was ik niet onder de indruk. Pas jaren later is het door een of andere chemische reactie in mijn hersenen weer naar boven gekomen. Toen besefte ik dat het een ongelooflijk boek is. Je kunt er helemaal in verdrinken, op voorwaarde dat je je er compleet aan overgeeft.’

HERKENBARE TWIJFEL

Le Grand Meaulnes is de enige roman van Alain-Fournier. Hij verscheen in 1913, een jaar later sneuvelde de auteur in een van de eerste gevechten van de Eerste Wereldoorlog. In het boek blikt de verteller terug op zijn bijzondere vriendschap met Augustin Meaulnes. Het is een portret van de adolescentie, die ongrijpbare overgangsperiode tussen de magische verbeeldingswereld van de kindertijd en het meer prozaïsche universum van de volwassenheid. ‘De jongens twijfelen voortdurend tussen die twee’, vertelt Vanackere. ‘Ongetwijfeld is dat een van de redenen waarom de roman zo herkenbaar is en zozeer bijblijft.’

PARCOURS

Een sleutelscène van de roman speelt zich af op een mysterieus domein met een kasteel, dat de jongeren lijkt mee te nemen naar een andere tijd. ‘Een beetje zoals het Kasteel van Gaasbeek dus. Om hier te komen, moet je ook een eindje door het park en dan opeens duikt het kasteel op als een soort fata morgana. Eenmaal binnen, is de wereld veraf.’ Vanackere vond Meaulnes daarom het perfecte boek voor het kasteel.

'Het is zeker niet nodig om alle onderliggende elementen in de werken te herkennen. Het belangrijkste is dat je meegaat in de sfeer en iets in de werken vindt dat je raakt.’

‘Hoe zou het zijn om door een boek te wandelen?’, vroeg hij zich af. Hij bracht de verschillende eindjes samen en knoopte ze vast aan de schilderijen van beeldend kunstenaar Gerolf Van de Perre. ‘Ik ken zijn werk en ik weet dat hij grote affiniteit heeft met de periode vlak voor de Eerste Wereldoorlog.’ Van de Perre nam de uitdaging aan. Hij creëerde meer dan 50 erg diverse schilderijen, op maat van de specifieke ruimtes in het kasteel. Le grand Meaulnes was daarvoor zijn eerste inspiratiebron. ‘We stellen de werken op in een parcours, zodat de bezoeker door het boek lijkt te wandelen.’

PIANO’S

‘Nog een belangrijk onderdeel van de tentoonstelling is de pianomuziek’, vertelt Vanackere. ‘Wanneer Meaulnes op het mysterieuze domein belandt, wordt hij op slag verliefd op een meisje dat piano speelt.’ Op het parcours zullen verscheidene historische piano’s staan. ‘We engageren professionele pianisten om de instrumenten te komen bespelen, maar ook amateurpianisten mogen zich bij ons aanmelden: een middelbaar academieniveau volstaat. We hopen op veel reacties van pianisten uit het hele land.’

MAGISCHE ZOEKTOCHT

‘Voor mensen die het boek en de periode goed kennen, wordt Meaulnes een fantastisch project. Van de Perre is een kunstenaar die graag werkt met citaten en verwijzingen, dus kenners zullen allerhande associatieve verbanden kunnen leggen.’ Hij geeft een voorbeeld. ‘Alain-Fournier was een bewonderaar van Debussy. ‘We weten ook dat hij naar de première van diens Pelléas et Mélisande is geweest. En een van de openingszinnen van die opera is ‘Vous êtes belle’, de onhandige eerste woorden van het personage Meaulnes tegen zijn geliefde Yvonne. Om die reden zullen de pianisten ook geregeld Debussy spelen.'

'Bovendien verwerkte Van de Perre het portret van de componist in een van zijn schilderijen.’ Uiteraard hoef je geen (kunst) historicus of letterkundige te zijn om de tentoonstelling te kunnen smaken. ‘Mensen die minder vertrouwd zijn met de periode en de roman zullen een soort magische zoektocht beleven. Het is zeker niet nodig om alle onderliggende elementen in de werken te herkennen. Het belangrijkste is dat je meegaat in de sfeer en iets in de werken vindt dat je raakt.’
 

8 SEP TOT 6 NOV
Meaulnes
Gerolf Van de Perre
Gaasbeek, kasteel van Gaasbeek, 02 531 01 30

Elke catalogus bevat een gratis toegangsticket voor de tentoonstelling. Interesse om piano te spelen tijdens de tentoonstelling? kasteelvangaasbeek@vlaanderen.be