01 feb '18

De zijdeur
naar het Pajottenland

3122
door Herman Dierickx
Als Asse de poort naar het Pajottenland is, dan is Kobbegem de zijdeur. Dit pittoreske dorpje bevindt zich in het fijne gezelschap van verschillende gelijkaardige broertjes en zusjes. Dat maakt een wandeling in de streek tot een aangename kennismaking met het platteland in de westrand rond Brussel.

Ze liggen allemaal keurig in één lijn, de vergelijkbare dorpskernen van Mollem, Bollebeek, Kobbegem en Bekkerzeel. Voor dezelfde moeite tel je er evenwaardige parels aan de kroon bij, zoals Oppem, Ossel, Hamme, Brussegem. Wat zorgen zij voor een weelde aan kleinschaligheid, zo dicht bij Brussel.

ADEMBENEMEND

Als je ze allemaal wil bezoeken, ben je een tijdje zoet, maar met Kobbegem heb je alvast een fijne uitvalsbasis. De geconcentreerde bewoning bevindt zich te midden van de uitgestrekte akkers en velden die er in deze tijd van het jaar verlaten bijliggen. Het maakt het weidse gevoel er alleen maar groter op. Het golvende landschap zorgt voor een extra dimensie, de panoramische uitzichten zijn soms adembenemend.

Kobbegem heeft een lange traditie van brouwerijen. Daarvan is die van Mort Subite in het centrum de laatste overblijver. De vele hopboeren in Asse en omstreken leverden hun oogst aan de vele bierbrouwers, die vooral bekendheid kregen voor hun lambiek- en gueuzesoorten. Op Mort Subite na is dit levende erfgoed nagenoeg verdwenen. Toch probeert men de jongste jaren in de streek van Asse weer wat hopvelden aan te leggen. Vandaag bedraagt het areaal ongeveer vijf hectare. In het begin van de jaren 1970 waren er dat nog vele honderden.

Vandaag is het machtige Torenhof beschermd als bouwkundig erfgoed en als monument. De oorsprong ervan gaat terug tot het begin van de 15e eeuw, heel wat huidige gebouwen dateren uit de 18e en 19e eeuw. Het is een prachtige site in de vallei van de Molenbeek. De brouwerij in het centrum van Kobbegem staat in schril contrast tot de nog relatief authentieke gebouwen, waarvan onder meer het Boerenhuis (Willem De Ganckstraat 6), een dorpswoning (Ganzenbos 5), de Mariakapel (Domberg) en de pastorie (Broekstraat 14) bescherming genieten als bouwkundig erfgoed. Ter hoogte van het Hoogveld en de Lindestraat deed een es ooit dienst als grensboom tussen Asse (Kobbegem) en Merchtem (Hamme). Daarom, en ook omwille van de artistieke of esthetische waarde geniet de boom sinds 2010 een bescherming als monument.

KLEIN EN GROOT

Dit alles illustreert het belang van dit dorp voor zijn geschiedenis en die van de hele regio. Dat komt ook tot uiting in het beroemde geslacht De Keersmaeker, dat al drie generaties met Kobbegem is verbonden. De laatste telg, de intussen hoogbejaarde Paul, gewezen staatssecretaris, genoot veel bekendheid als actief politicus en als opvolger van het brouwerijgeslacht dat de lijn voortzette van grootvader Felix Jan toen die in 1840 de toenmalige brouwerij overnam. Via een korte tussenstap naar Brouwerij Alken-Maes is de productie van ongeveer veertigduizend hectoliter nu volledig in handen van de wereldwijd vertakte brouwerij Heineken. 

Zo worden twee werelden met elkaar verbonden. Het kleinschalige pittoreske, met het grootschalige multinationale. Dat kan symbool staan voor de verhouding tussen Kobbegem en Brussel, of tussen de kleinschalige landbouw en de enorme industriezone aan de zuidrand van het dorp. Je krijgt zicht op dit alles als je in de omgeving tijdens een wandeling van het ene contrast in het andere stapt. Godverlaten paadjes wisselen af met enorme verkeersaders, de skyline van het immense Brussel met de kerktoren en aansluitende gebouwen van de dorpskern. Dat contrast tussen klein en groot dat zo representatief is voor het hedendaagse, verstedelijkte Vlaanderen. 

Wandel gerust wat verder en proef ook van de andere kleine dorpjes in de buurt. Overal kom je dezelfde tendensen van verstedelijking tegen, maar telkens weer val je op die mooi bewaarde relicten uit een al of niet ver verleden. De mozaïek van bebouwing, akkers, weiden, natuursnippers en beekvalleien keert steeds opnieuw terug en is soms erg verrassend. In één dag brengt het jou naar al die werelden die er zich afspelen of hebben afgespeeld. Kobbegem en omstreken geeft je een ideale gelegenheid om even een frisse neus te halen, verwonderd te zijn en de dagelijkse zorgen naar de achtergrond te duwen.