We hadden een gesprek met Frank Vercruyssen die, samen met Jolente De Keersmaeker, Robby Cleiren en Ruth Becquart, in dit verhaal over menselijke verhoudingen en kleine kantjes dook.

Vanwaar de goesting om opnieuw iets te doen met Bergman?

‘Mijn ervaring met zijn teksten is zeer fijn en vervullend. Ze balanceren tussen zwaar en licht, grappig en verscheurend. Dat is een heel mooi, typisch menselijk evenwicht. Bergman beschrijft miserie, maar tegelijk kan hij er ook om lachen. Dat is hoe wij mensen in elkaar zitten. Je hebt een aantal schrijvers die deze paradox heel goed beheersen. Tjsechov, Bernard en Schnitzler schrijven ook over heel diepgaande en treurige dingen en tegelijk hanteren ze een empathische pen, met een doorzicht dat voor lichtheid en zelfspot zorgt. Precies dat trekt ons aan bij Bergman. Ik vind dat Bergman dat evenwicht meer in zich heeft als schrijver dan als filmmaker. Zijn films neigen meer naar het zware, het ijzige. Ik vind die reputatie van Bergman als louter zwartgallige zagevent sowieso niet gerechtvaardigd, maar in zijn schriftuur is dat evenwicht meer aanwezig. Het is zo schoon hoe je vertederd naar het menselijk bedrijf kan kijken en er ook mee kan lachen. Tijdens Scènes de la vie conjugale zeiden we de vreselijkste dingen tegen elkaar en toch werd er veel gelachen. Infidèles is een klassiek verhaal over mensen die proberen om moraliteit en passies een beetje in evenwicht te houden, wat natuurlijk faliekant afloopt.’

Het stuk baseert zich op Ingmars scenario en zijn biografie. Hoe verwerk je dat tot een geheel?

‘Wat ons als gezelschap aantrekt, is de dunne grens tussen fictie en non-fictie, toneel en zaal, het verhaal en de werkelijkheid. Dat is heel schoon aanwezig in het scenario. Het begint letterlijk met Bergman die zijn personage ondervraagt en het op die manier laat beschrijven zodat het iemand wordt. Je ziet de genese van de fictie. Wij gaan nog een stapje verder door elementen toe te voegen uit zijn autobiografie Laterna magica. Daarin geeft Bergman bijvoorbeeld een prachtige beschrijving van Die Zauberflöte. Dat hebben we in de voorstelling verwerkt als belevenis van één van de personages, de dirigent. In het scenario komt de negenjarige lsabelle af en toe aan bod met dromen en verhalen. We hebben één van die dromen vervangen door een anekdote van Bergman, toen hij als kind met zijn vader ging fietsen en een onweer meemaakte. Zijn biografie bulkt van de hoogst vertederende anekdotes vol zelfspot. Als kind kon hij niet mee met de jongens van het dorp, en wist hij niet hoe met de meisjes om te gaan. Dat is zo herkenbaar. Door dat soort lichte details toe te voegen wordt het zware niet minder zwaar, maar het zorgt voor een soort spiegel in zijn teksten. En verder bevat het scenario natuurlijk prachtig geschreven dialogen.’

Jullie speelden Infidèles al eens in 2018 in het Frans.

‘We hebben het stuk in het Frans gemaakt, samen met Théâtre Garonne in Toulouse, waar we kind aan huis zijn. Het was de eerste keer dat we met alleen Nederlandstaligen een voorstelling in het Frans creëerden. Dat was speciaal. En nu is er dus de Nederlandstalige versie, waarin die tekst toch op een andere manier thuiskomt. Je staat er opnieuw bij stil hoe schoon en goed geschreven het is. Tijdens de eerste lockdown hebben we gewerkt aan de Nederlandse tekst en gemerkt dat de zinsstructuur en het ritme dicht bij het Zweedse origineel liggen. Nu is de tekst af en zijn we hem aan het instuderen om ik weet niet wanneer te kunnen spelen.’ (De geplande voorstellingen staan op de helling met de nieuwe coronamaatregelen, n.v.d.r.)

Wat vinden jullie als maker belangrijk?

‘Wij vinden daar zijn heel belangrijk. Met het publiek in contact zijn, proberen een goede balans te creëren tussen de illusie van het verhaal en de realiteit van de voorstelling zelf. Bij ons keert Da-sein altijd terug. Gewoon: wij zijn daar en wij vertellen dingen. (lacht) En intussen kunnen wij ons wel storten in de fictie van de personages. Maar het is de spiegel met onszelf die van belang is. Als je toestaat om jezelf hypermenselijk te zijn op een podium creëer je hopelijk ook een universaliteit waarin mensen zich herkennen.’

ZO · 13 FEB · 20.30
Infidèles
tg Stan & de Roovers
Grimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43