01 dec '22

Virtuoze oefening in empathie

3455
door Lene Van Langenhove
Woelige tijden vragen om verlossing, moet Dimitri Leue gedacht hebben. Het is het vertrekpunt van zijn nieuwste voorstelling 'Messia' waarin hij de scène deelt met Jennifer Heylen.

Het begon met een ontmoeting met Heylen. ‘Ik was gecharmeerd door haar energie. Ze heeft onwaarschijnlijk veel humor en een ongelooflijke naturel. Ik vroeg haar of zij al toneel had gespeeld. Toen ze antwoordde van niet, vroeg ik of ze daar voor openstond en of ik voor haar een toneelstuk mocht schrijven.’ Dat mocht. Leue vertrok van wat hij Heylen wilde zien spelen. ‘Heel snel kwam het idee dat ik van haar de nieuwe profeet wou maken, dat de wereld wordt gered door iemand zoals zij: een jonge vrouw met een huidskleur die men doorgaans niet toedicht aan profeten.’

De nieuwe wereld zal inclusief zijn of niet zijn. Uit de vijf grote wereldreligies heeft Leue zijn eigen profeet geboetseerd. Zelf speelt hij de mens die na een traumatische gebeurtenis zijn geloof heeft verloren. Zet dat personage tegenover de messias en het belooft een gesprek vol tegenstellingen te worden.

Grote problemen worden klein

Toch mag je heel wat empathie en humor verwachten. Ook de muzikanten geven lucht aan de voorstelling en plaatsen alles in perspectief. ‘Zij zijn eigenlijk het engelenkoor dat commentaar geeft op wat er gebeurt. Hoe erg onze problemen hier op aarde ook zijn, als je afstand neemt worden ze klein, verdwijnen ze. Daarom heb ik ervoor gekozen dat het engelenkoor alles mag relativeren, dat daar humor in mag zitten. We merken dat jonge mensen dat snappen, terwijl oudere mensen het gewoon mooie muziek vinden. Ze hebben niet altijd door dat het commentaren zijn om te lachen, wellicht doordat er in het Engels wordt gezongen.’

Soms zit de inspiratie net in de beperking. Zo viel de repeteertijd voor Messia samen met Heylens eerste Netflixreeks die in Ierland werd gedraaid, in het Engels nota bene. Er zat niets anders op dan een maand online te repeteren. De emoties, de kleine nuances van dichtbij zien, vond Leue zo leuk, dat hij besliste om ook tijdens de voorstelling het gelaat van Heylen te filmen en te projecteren. Voor Leue is het gebruik van de camera op scène geen nieuwigheid. Meer nog: met Het kleine sterven was hij in 1996 de eerste die green key gebruikte op het podium. De acteurs wandelden voor een blanco scherm; op de projectie erboven leek het of ze in Parijs rond kuierden.

Hoop en loutering

Leue is zelf de tel kwijt hoeveel stukken op zijn conto staan, hij schat een veertigtal. Voor Messia heeft hij zich helemaal uitgeleefd in de rijmvorm. Hij dacht dat het makkelijker zou zijn om zo’n zondvloed aan woorden uit het hoofd te leren. Dat bleek niet het geval. ‘Maar het geeft de tekst wel iets liturgisch, iets heilig, poëtisch zelfs’, vindt Leue.

Het is een virtuoze tekst die moeiteloos filosofische thema’s aaneenrijgt, zeggen zij die het stuk al zagen. ‘We proberen ermee te spelen dat je de rijm niet altijd hoort. Artaud zei ooit dat het theater een heilige plek is. Ik wou er wel een soort ritueel insteken, waarbij je aan de toeschouwer echt loutering aanbiedt. Ik hoop dat we dat bereiken, dat we mensen blij maken en hen hoop kunnen bieden in deze donkere tijden.’

Wanneer we elkaar spreken, is de première net achter de rug. De reacties die Leue ontving: het is heel esthetisch, er wordt heel veel aangereikt om over na te denken en er zit een onverwachte emotionele ontlading in. ‘Ik denk dat het een gelukte puzzel is. Theater maken is altijd een puzzel ineensteken en in dit geval passen de stukjes.’ Het theaterdebuut van Heylen wordt positief onthaald, niet in het minst door Leue zelf. ‘Ze is écht een theateractrice. Het is een stevige tekst, dus het was geen cadeau om die uit het hoofd te leren. Jennifer heeft er op gevloekt, maar je voelt dat ze er honderd procent achter staat, ze vertolkt het met vuur. Jennifer bekeek dit stuk als haar marathon, haar toneelopleiding. De beste school is spelen.’

WO – 7 DEC – 20.30
Messia
Jennifer Heylen & Dimitri Leue
Grimbergen, CC Strombeek, 02 263 03 43