01 mrt '23

Voetbal in tijden van oorlog

1443
door Tina Denyer
Voetbalhistoricus Kurt Deswert uit Kraainem vertelt in zijn nieuwe boek 'Schwalbe' de boeiende geschiedenis van het Belgische voetbal tijdens de Tweede Wereldoorlog.

‘Vaak wordt gedacht dat er niet werd gevoetbald in die periode. Onterecht’, zegt Kurt Deswert. ‘De Duitse bezetter had er alle belang bij om voetbalwedstrijden te laten doorgaan. Op die manier wilden ze de rust en orde bewaren, verzet de kop indrukken en bij onze bevolking de indruk wekken dat er al bij al weinig was veranderd nu zij de plak zwaaiden. Er werd afgesproken met de voetbalbond dat er wedstrijden konden doorgaan, zolang er geen anti-Duitse gezangen weerklonken of rellen uitbraken.’

De nationale competitie lag dan wel stil, maar onder de kerktoren werd er tijdens de Tweede Wereldoorlog volop gevoetbald. ‘Na de blitzkrieg ontstonden er bijvoorbeeld heel snel provinciale noodcompetities. Omdat de mobiliteit door de bezetting beperkt was, speelden Brusselse ploegen tegen ploegen uit de Vlaamse Rand en het Pajottenland. Ze trokken bijvoorbeeld naar Halle en verder om daar zogenaamde patattenmatchen te spelen. Daar kwam best veel volk naar kijken en achteraf werden de spelers betaald in aardappelen en brood.’

Ook in de stalags, de kampen voor krijgsgevangenen in Duitsland, werd er gevoetbald. ‘Daar ontstond al snel een soort landencompetitie. De Belgische krijgsgevangenen speelden bijvoorbeeld tegen de Franse. Ook dat lieten de Duitsers toe om het moreel van de gevangenen op te krikken en de rust te bewaren. Ook in de Duitse fabrieken, waar Belgen verplicht werden tewerkgesteld, ontstonden teams die tegen elkaar voetbalden.’

Deswert werkte vier jaar aan zijn nieuwe boek. ‘Ik vond erg weinig informatie bij de clubs zelf. Ik dook in de archieven van de voetbalbond en de FIFA, waar er wel veel te rapen viel, maar het was een titanenwerk om al die informatie bij elkaar te krijgen.’

Info: Schwalbe is verschenen bij uitgeverij Borgerhoff en Lamberigts.