01 dec '23

Een Rand
van zake

1597
door Koen Demartin
In juni 2022 viel het startschot van Randatlas. Alsemberg beet de spits af voor een cultuur- en erfgoedproject van ongeziene omvang en op maat van de Rand. Van Sint-Genesius-Rode in het zuiden tot Sint-Stevens-Woluwe in het noorden reisde Randatlas langs alle soorten wijken, scholen, verzorgingscentra en andere bijzondere of banale plekken in de Rand.

Nu, één en een half jaar later en zo’n 15 kampen verder maken we hier de balans van wat Randatlas intussen opleverde. Maar wat was Randatlas ook alweer?

Stukje geluk

Er bestaan heel wat cijfers over de Rand die een inzicht geven in hoe de streek beweegt en verandert. Regelmatig bespreken we die hier in RandKrant. Maar we hebben niet altijd een goed zicht op wat er achter die cijfers zit. Randatlas ging op zoek naar de mensen achter de cijfers en hun verhalen die soms onder de oppervlakte verborgen blijven. Zo vonden we enkele opvallende conclusies. Soms zijn ze plaatselijk en veelbetekenend, bijvoorbeeld de opvallende bereidheid die we tegenkwamen in de overwegend Franstalige wijk Middenhut in Sint-Genesius-Rode om ook Nederlands te spreken. Een hoopvolle vaststelling. Of wat met het feit dat vele bewoners die we spraken, van welke achtergrond ook, in de Rand op zoek gaan naar hun stukje geluk in de luwte van de stad en hier al bij al tevreden terecht zijn gekomen? Dat is meer dan een positieve voetnoot naast de cijfergegevens.

Verbinden

Al die gegevens kwamen er dankzij de mensen die we spraken: op straat, school, aan onze kaartentafel tijdens de rondreizende Randatlaskampen, enzoverder. Zo gaven we randbewoners een stem op de plek die voor hen herkenbaar was. Soms voor het eerst. Soms dachten ze ook voor het eerst na over hun plek of verwoordden ze voor het eerst wat hen hier brengt, bindt, aantrekt of afstoot. Randatlas is een experiment in mensen verbinden, want het is niet altijd eenvoudig om mensen in contact te brengen in een omgeving die snel verandert. Vraag maar aan de lokale bestuurders. Randatlas is een belangrijke stap hiertoe. Op plaatselijke tijdslijnen en grote gemeentekaarten verbonden we alvast de verschillende stemmen met elkaar.

Randatlas was ook een experiment in hoe dat verbinden dan in zijn werk kan gaan. We testten allerlei manieren uit: kaarten, interviews, een biografie, gidsbeurten, aangepast aan elke doelgroep. Er ligt nu een stapel methodes en ervaringen klaar waarmee ook in de toekomst aan gemeenschapsvorming gedaan kan worden. Zo helpen we besturen en organisaties dankzij de inzichten die we verkregen en de technieken die we uitprobeerden om hun stukje Rand te versterken en van de buurten een thuis te maken voor haar bewoners, oude en nieuwe.

Tijdlijn

In 2024 breien we er nog een speciaal eind aan. We keren dan terug naar de Rand met onze bijzondere verhalen en onze opmerkelijkste vaststellingen en delen die in een digitale atlas, misschien wel met een verhaal dat jij met ons deelde? Van de vele tijdlijnen die we opstelden, maken we een grote Rand-tijdlijn met de opmerkelijke grote en kleine momenten die de Rand bepaalden tot wat ze is, helder en herkenbaar voor wie er woont.