Beide wereldoorlogen hebben lelijk huis gehouden, ook in de Rand. Hier en daar zien we er nog de sporen van. Maar toen enkele jaren geleden bekend raakte dat er in Wolvertem een zogenaamd Mütterheim heeft bestaan, vielen vele monden open.

Pfff, het is altijd wat’, hoor je mensen zeggen die aan het bouwen zijn. Dikwijls willen ze een tweede huis bouwen omdat ze geleerd hebben uit de fouten van hun eerste constructie. Ja, bouwen is geen sinecure. Misschien denk je er niet aan, maar ook vogels hebben op dat vlak te kampen met problemen.

23 jaar geleden plantte Freddy Sparenberg de eerste vierkante meters van Ecoflora vol met wilde bloemen- en groentensoorten. Sindsdien vindt iedereen, die het ecologisch tuinieren hoog in het vaandel draagt, zijn weg naar deze ecologische kwekerij en tuinwinkel in Halle.

Geduld is een mooie deugd. Precies twintig jaar geleden lanceerden de Leeuwse Natuurvrienden een schuchter plan om de vuile en rechtgetrokken Zuunbeek opnieuw te laten meanderen en om te bouwen tot een levende waterloop.

De jongste maanden is er nogal wat commotie ontstaan in het bronsgroene Meise. Er zitten daar ingrijpende infrastructuurwerken aan te komen en dat zint vele burgers niet.

Daar is de lente! Aan bomen en struiken barsten knoppen open en ontluiken prachtige bloesems. Slechts weinigen onder ons staan er bij stil dat sommige bloesems ook eetbaar zijn. Meer zelfs, een aantal bloesems, die zo fleurig de lente inluiden, smaken bijzonder lekker.

Bomen spreken mensen aan. Ze staan symbool voor een van de mooiste natuurelementen. Als er ergens bomen worden gekapt, gaan omwonenden wel eens in het verweer. Aan ‘hun’ bomen wordt niet geraakt. Prima. Maar bomen oordeelkundig snoeien of ze wat bijknippen, is weer wat anders blijkbaar.

Een volkscafé waar iedereen iedereen kent. Waar je met elkaar in alle vriendschap een pint kan drinken en over allerlei onderwerpen stevig in discussie kan gaan.

De Rand telt nog heel wat merkwaardige plekjes. Plaatsen die om ecologische, biologische, culturele of historische redenen bijzonder zijn. Soms is hun verhaal goed gekend, soms veel minder. Ik was dan ook heel benieuwd naar de open kouter die plaatselijk Meiveld genoemd wordt.

Tijdens mijn rondleidingen valt het me telkens weer op: het enorme verschil in basisinteresse. Ze hangt af van de leeftijd van mijn publiek.

Niet voor niets valt de vastenperiode doorgaans in maart. Van oudsher zijn de voorraden dan op en is de tuin nog leeg. Opruimen, zaaien en planten kan je, maar daar kook je niet veel mee. Het ideale moment om gebruik te maken van wat de natuur volautomatisch voor ons kweekt.

De Nationale Plantentuin van Meise is een begrip voor veel mensen in de regio en ver daarbuiten. Een prachtig domein van bijna honderd hectare en een indrukwekkende collectie dode en levende planten. Veel minder mensen weten dat er ook publicaties worden gemaakt.

‘Is het hier niet schoon?’, vraagt Brigitte D’Haese. We bevinden ons aan de rand van het bos op het grensgebied tussen Duisburg en Overijse. Een stukje ongerepte natuur waar D’Haese vaak naartoe trekt.

Bij Groe(n)ten uit Zellik wordt er door de buurtbewoners gezamenlijk getuinierd en gekookt. De gezellige tuin langsheen de Maalbeek garandeert voor de inwoners van Zellik een stukje groen om in te werken en biedt anderstalige nieuwkomers de kans om te integreren.

Op 18 september 1981 tekende toenmalig minister van Cultuur Rika De Backer het beschermingsbesluit van de motte van de Borcht (monument) en de omliggende straten (dorpsgezicht) in Grimbergen. Het gaat om de zogenaamde Senecaberg, die vandaag nog steeds uitkijkt op het oudste gehucht van Grimbergen.

William Van Laeken heeft niet één maar vele favoriete plekken in de Rand. Hij noemt ze de stille plekken die hij tijdens zijn fietstochten ontdekt. Zoals bijvoorbeeld de Ballingstraat in Eizer (Overijse).

In bioboerderij Den diepen Boomgaard in Grimbergen valt er altijd iets te oogsten. Zelfs in putje winter kan je in de lange witte kweektunnels paksoi, landkers, boerenkool en pastinaak vinden. Eén tunnel herbergt iets bijzonder: wortelpeterselie.

Tweeduizend jaar geleden dokkerden Romeinse karren over onze wegen in wat toen het gebied van de Nerviërs was, één van de stammen van de Keltische oude Belgen die hier toen leefden. Tot de best bewaard gebleven bewijsstukken daarvan zijn hun heirbanen, die van een ongelooflijk goede kwaliteit waren.

Als je dacht dat je alleen met Pasen eieren onder de bomen vindt, heb je het goed mis. Straffer nog, de hele winter lang vind je massa’s eieren in de bomen. Vele daarvan hangen er al van in de herfst- of zomermaanden en zullen uitkomen in maart-april.

… of kasteelvrouw, natuurlijk. Vele mensen kennen de wereld­ befaamde rozentuin van Coloma in Sint­-Pieters-Leeuw, maar wist je dat ook het kasteel en het park een bezoek waard zijn?

‘Mijn lievelingsplek in de Rand?’ Johan Goossens twijfelt geen seconde: ‘de abdijkerk van Grimbergen’. Het is de plaats die hij meerdere keren per dag opzoekt om er tot rust te komen en daarna weer onze hectische wereld binnen te stappen.

Niet dat de uitvoering ervan morgen van start zal gaan, maar de jongste tijd is er veel beweging gekomen in het dossier van de herwaardering van de Maalbeekvallei tussen Asse en Grimbergen.

Plekken waar de tijd heeft stilgestaan, hebben Helena Toscano steeds aangetrokken. Als jong meisje ging ze, onder het toezicht van haar grootvader, op ontdekking in verlaten gebouwen.

Op vele plaatsen in allerlei gemeenten van de Rand zijn nieuwe boomgaarden aangelegd of gewoon hier en daar wat individuele oude fruitrassen aangeplant. Rond deze tijd van het jaar kan je de vele variëteiten proeven, en het mag gezegd dat er heel wat interessante smaken bestaan.

De Plantentuin in Meise beschikt over een fantastisch herbarium. Tot nu toe zat het wat opgeborgen in schuiven en kasten. Met het grootschalige DOE!-project zal weldra een groot deel van de enorme collectie beschikbaar zijn voor de rest van de wereld.